NHỚ MÃI BS ĐẶNG HẢI ĐƯỜNG

               

Nụ cười rạng rỡ của BS Đặng khi gặp lại các cựu HS  LS.QL 

sau 40 năm, trên đất nước Việt Nam đã Thống nhất !

BĐH- Trong buổi gặp gỡ thân mật cựu HS trường ta (LSQL) và cựu HS một số trường khác cùng có thời gian đóng quân trên đất Quảng Tây (Trung Quốc) với Giáo sư Nguyễn Trung Nguyên của trường Đại học Sư Phạm Quảng Tây (Kiêm phụ trách Nhà lưu niệm các trường VN tại Quảng Tây) cho biết 1 thông tin buồn: Bác sĩ Đặng Hải Đường, người phụ trách chăm sóc sức khỏe cho chúng ta tại Trường Thiếu nhi Việt Nam ( Hay còn gọi là "Quế Lâm dục tài học hiệu" từ 1953- 1957) đã qua đời năm 2015 ở Autralia nơi bà và gia đình đã định cư từ nhiều năm nay . Trong không khí xúc động của tất cả mọi người có mặt, GS Nguyên đã kể lại vài kỷ niệm sâu sắc giữa BS Đăng với thày trò trường ta những năm bà công tác tại Trường. Ông cho biết mới đây con gái BS Đặng đã hứa với ông là sẽ sưu tầm để tặng lại Nhà Lưu niệm tất cả các kỷ vật của mẹ mình liên quan đến Trường Thiếu nhi Việt Nam và những phần thưởng của chính phủ VN, những món  quà cùa các cựu HS VN tặng bà khi bà sang thăm chúng ta ở Hà Nội và Tp.HCM .
Chúng tôi cùng các thầy cô có mặt trong buổi gặp mặt này đã đứng dậy mặc niệm BS Đặng Hài Đường để tưởng nhớ đến bà như 1 tầm gương, một hình mẫu cụ thể về tình "Quốc tế vô sản"trong sáng dành cho các học sinh Việt Nam trong thời gian sang học tập ở nước Trung Hoa vừa được giải phóng .

Nhân dịp này chúng ta cùng đọc lại hồi ký của Trần Kháng Chiến viết về BS Đặng Hải Đường, coi như mỗi người thắp 1 nén hương thơm cầu mong hương hồn bà siêu thoát và bình an nơi Suối vàng ....   .

Thầy trò trường TNVN LS.QL (Tp.HCM) ra sân bay
đón BS Đặng Hải Đường (1997)

NHỚ MÃI BS ĐẶNG

Trần Kháng Chiến (Vỡ Lòng A)
Trích đăng từ bài viết đã in trong Hồi ký Ngược dòng ký ức 

 Trong ký ức tuổi thơ của tôi, có phần ký ức rất đẹp về tập thể bác sĩ, y tá, dược tá Trung Quốc công tác tại bệnh xá trường ta. Hồi đó bọn trẻ chúng tôi rất thích được nằm bệnh xá. Lý do đơn giản chỉ là để được các cô bác sĩ, y tá chăm sóc, chiều chuộng.

Một ngày hè năm 1997 anh Đỗ Long nhắn tôi ra ga Hàng Cỏ đón bác sĩ Đặng Hải Đường. Tôi mừng lắm, vì sau 40 năm xa cách nay được gặp lại người từng chăm sóc mình lúc ốm đau thời ấu thơ. Trên sân ga tôi nhận ra nhiều người quen: các thầy, các cô, các anh chị lớp lớn, các bạn cùng lứa, trong số này có Hồ Sỹ Tá. Hôm đó Tá ôm bó hoa lớn đi đón BS Đặng, người thầy thuốc Trung Quốc đã làm được một điều thần kỳ, đó là góp phần quyết định đưa Tá trở về với cuộc sống bình thường sau 1 tai nạn, bị hôn mê sâu trong thời gian dài vì đuối nước. Sự kiện đó không chỉ thể hiện trách nhiệm của người thầy thuốc, mà còn là một biểu hiện sinh động cho tình cảm sâu nặng, ân tình của nhân dân Trung Quốc đối với học sinh Việt Nam chúng ta. Toàn thể “dân Quế Lâm” chúng ta đều ghi nhớ sự kiện đó.

Tôi được tham gia buổi giao lưu rất đáng nhớ, rất cảm động của thầy trò trường ta với BS Đặng tại Hà Nội (tổ chức ở hội trường Viện Nghiên cứu Hạt nhân trên đường Lý Thường Kiệt do anh Tiến Nguyên lớp 5 làm Viện trưởng). Sau đó khi vào Tp.Hồ Chí Minh tôi lại một lần nữa được đón tiếp BS Đặng tại sân bay Tân Sơn Nhất. Được tham gia buổi gặp gỡ rất vui của thầy trò trường ta tại phía Nam với BS Đặng ở nhà anh Lê Minh Ngọc .

Bạn Hồ Sĩ Tá sau 40 năm trở lại nơi mình từng được BS Đặng cứu sống

Khi nhắc đến người bạn Trung Quốc thân thiết này chúng ta nhớ ngay đến bạn Hồ Sỹ Tá. Tá coi BS Đặng là người mẹ thứ hai của mình. Năm 1997 khi bác sĩ Đặng sang thăm Việt Nam, ông Hồ Viết Thắng thân sinh của Tá đã mời BS Đặng đến thăm nhà. Trong không khí thân tình ấm cúng, ông đã bầy tỏ lòng biết ơn của gia đình đối với nhân dân Trung Quốc, đối với cá nhân BS Đặng đã đưa Tá trở về với cuộc sống. Năm 2003 khi chúng ta chuẩn bị kỷ niệm 50 năm ngày thành lập Trường, Tá là người tích cực tham gia biên tập cuốn sách “Quế Lâm - Lư Sơn một thời để nhớ”. Cũng năm ấy, cô y tá Hồ Khải Hoa được ta mời sang dự lễ 50 năm Hội Trường, Tá lần nữa được gặp lại một trong những ân nhân của mình, cảm động lắm!

Các Thầy tiếp BS Đặng

Do võ vẽ biết ít tiếng Trung nên tôi được phân công phiên dịch cho hai vị khách quý khi họ vào thăm Tp.Hồ Chí Minh. Ngoài ra trong các năm 2000, 2001 tôi cũng có vài dịp sang Quế Lâm, được gặp bác sĩ Đặng Hải Đường, cô giáo Hứa Đồng Mai, các cô y tá Hồ Khải Hoa, Lý Thiệu Vân và cô dược tá Khâu Bội Ngọc. Các cô rất nhớ các học sinh Việt Nam, nhớ về những ngày tháng sống trong tình cảm hữu nghị Việt- Trung. Riêng về bác sĩ Đặng, tôi xin chia sẻ một số thông tin thu thập được qua tâm sự của bà với anh chị em Quế Lâm. BS Đặng Hải Đường sinh 1930 tại Tứ Xuyên, trong một gia đình trí thức, thủa nhỏ bà học rất giỏi, luôn dẫn đầu toàn khối. Năm 1949 khi cuộc nội chiến ở Trung Quốc kết thúc, nước Trung Hoa mới ra đời, bà theo gia đình đến Nam Xương tỉnh Giang Tây. Bà thi đỗ vào trường Đại học Y. Năm 1953 bà tốt nghiệp loại ưu, được kết nạp vào Đảng Cộng sản Trung Quốc. Sau khi nhận bằng Bác sĩ bà xung phong sang Triều Tiên “Kháng Mỹ viện Triều”, nhưng theo yêu cầu, bà lại được phân công về nhận nhiệm vụ tại Lư Sơn tử đệ học hiệu. Tại đây bà cùng một số y tá, dược tá thành lập bệnh xá chăm lo sức khỏe cho hơn 1.000 giáo viên, cán bộ, học sinh Việt Nam. Khi trường rời từ Lư Sơn về Quế Lâm, BS Đặng cũng theo về và bà chính là người phụ trách chăm lo sức khỏe cho chúng ta từ ngày trường thành lập đến khi giải thể. Các giáo viên và học sinh Việt Nam về nước hết, BS Đặng ở lại Quế Lâm làm việc cho đến khi nghỉ hưu. Do những đóng góp xuất sắc của bà trong thời gian phục vụ ở Trường Thiếu nhi Việt Nam Quế Lâm, bà được Nhà nước Trung Hoa tặng danh hiệu Thầy thuốc Công huân (một danh hiệu cao quý) và Chính phủ ta tặng bà Huân chương Lao Động. Năm 1990 bà nghỉ hưu, nhưng nhận làm hợp đồng cho bệnh viện Nhân dân số II với mức lương tháng 3.000 Nhân dân tệ. BS Đặng thành lập gia đình năm 1960, có hai người con, một trai, một gái. Người con gái cả sống và làm việc ở Quế Lâm, người con trai là Tiến sĩ, định cư ở Úc. Đầu năm 2001 bà sang Úc ở với con trai. Đối với Việt Nam, BS Đặng có một kỷ niệm rất thiêng liêng liên quan đến dịp Chủ tịch Hồ Chí Minh, khi Người sang nghỉ tại Quế Lâm vào tháng 5/1961. Như chúng ta đều biết Quế Lâm là một trong những địa phương của Trung Quốc gắn bó với một giai đoạn hoạt động CM của Bác Hồ. Chính ở đây từ 1937 - 1940 Bác đã tham gia cuộc kháng Nhật của nhân dân Trung Quốc. Bác muốn nhân dịp này đề nghị Thành uỷ Quế Lâm tổ chức cho Bác gặp gỡ những bạn chiến đấu cũ để cám ơn họ về sự giúp đỡ đối với CMVN. BS Đặng cũng có tên trong danh sách được đi gặp Bác Hồ. Bà xúc động kể: “Hôm ấy tôi đang làm việc tại BV thì người của Thành ủy Tp.Quế lâm đánh xe hơi đến báo cho tôi biết: tôi được ra sân bay Quế Lâm dự cuộc gặp gỡ với Chủ tịch Hồ Chí Minh trước khi người rời Trung Quốc về nước! Đến Thành uỷ xe đón thêm 6, 7 đồng chí nữa. Qua lời giới thiệu tôi biết tất cả các đồng chí này đều đã từng làm việc ở Việt Nam, có đóng góp nhiều cho CMVN. Tôi càng thấy vinh dự và xúc động vô cùng! Ngồi trên xe ra sân bay Quế Lâm mà trong lòng lâng lâng như đang trong trong giấc mơ!

Ngô Minh Phụng (cựu HS Lớp 2) và BS Đặng

Chúng tôi chờ Bác Hồ ở trong phòng khách đặc biệt độ 20 phút thì Người đến Mặc dù đã được nghe kể, được đọc sách báo nói nhiều về đức tính giản dị, gần gũi nhân dân của Bác Hồ, nhưng khi Người xuất hiện tất cả chúng tôi đều quá ngỡ ngàng! Bác Hồ ân cần vui vẻ bắt tay chúng tôi, Bác hỏi thăm từng người và nhắc đi nhắc lại bằng tiếng Trung Quốc: “Xin lỗi các đồng chí, vì đã để các đồng chí phải chờ!”. Vì chỉ có tôi là phụ nữ nên Bác dừng lại hỏi thăm riêng. Đồng chí Bí thư Thành uỷ Quế Lâm được dịp “khoe” thành tích của tôi khi làm việc ở Trường Thiếu nhi Việt Nam Lư Sơn - Quế Lâm từ năm 1953 đến hết 1957. Chủ tịch Hồ Chí Minh chăm chú lắng nghe rồi Người nói, đại ý: Tôi thay mặt nhân dân VN, thay mặt gia đình các cháu học sinh Việt Nam cám ơn đồng chí, cám ơn tập thể cán bộ y tế Trung Quốc đã chăm sóc chu đáo cho con em chúng tôi… « Cuộc gặp gỡ với Bác Hồ lần ấy chỉ diễn ra trong vòng 30 phút, nhưng đối với tôi, đó là những giây phút cảm động, hạnh phúc nhất trong đời. Khi Hồ Chủ tịch lên máy bay, mọi người ào ra tận đường băng tiễn Người. Khi đến cửa máy bay Hồ Chủ tịch quay lại phía chúng tôi, Người nắm hai bàn tay vào nhau, chắp trước ngực, lắc lắc chào từ biệt mọi người theo kiểu của người Trung Quốc. Từ giây phút ấy tôi giữ mãi trong tim hình ảnh vị lãnh tụ anh minh của nhân dân VN, người bạn lớn của nhân dân Trung Quốc! Tôi luôn luôn tự nhủ: vinh dự này là vinh dự chung của tập thể anh chị em cán bộ Bệnh xá trường ta, tôi chỉ là người đại diện đón nhận vinh dự đó”…

Lan man chuyện xưa BS Đặng lại chuyển sang chuyện nay lúc nào không biết! Giọng bà trầm hẳn xuống khi nói đến thời kỳ Trung Quốc tiến hành Cách mạng văn hoá, không ít cán bộ trường Lư Sơn - Quế Lâm - KHX Nam Ninh, trong đó có bà, phải gánh chịu khó khăn. Rồi thời kỳ đụng độ biên giới, đêm đêm bà đau lòng nhìn những đoàn xe quân sự gắn ngôi sao “Bát nhất” chạy về hướng Hữu Nghị quan… Bà nói: “Chuyện Quốc gia đại sự là chuyện của những người cầm quyền. Nhân dân 2 nước Trung - Việt mãi mãi là anh em…”. Chúng tôi hát vang bài ca Chào Quế Lâm để tặng người Thày thuốc Trung Hoa mà chúng ta từng coi là Người mẹ thứ 2 của mình!
---------------------------
Rút trong tập Hồi ký "Ngược dòng Ký ức" (Trang 83)