Vậy : Ai bắn hạ máy bay HM.17 giết 298 người ?

Việt Long/ RFA

Thủ phạm: Phiến quân Ukraine 

Hệ thống phòng không BUK của Nga với các hỏa tiễn SAM-11

Gần 300 người dân vô tội bị cướp đi mạng sống một cách oan uổng trong phút chốc, khi hỏa tiễn phòng không S-11 do Nga chế tạo bắn nổ tung chiếc phi cơ dân dụng MH-17 của Malaysia trên bấu trời Đông Ukraine, hôm thứ năm 17 tháng 7 vừa qua. Vấn đề đang được tranh cãi sôi nổi là ai đã bắn hạ chiếc máy bay vô tội đó.

Nhiều dữ kiện khách quan cho thấy phiến quân thân Nga ở Đông Ukraine là thủ phạm bắn hạ chiếc máy bay bằng hỏa tiễn phòng không S-11 của Nga, do Nga viện trợ. Và trong khi truyền thông Liên Bang Nga đua nhau nêu ra nhiều kịch bản để chạy tội cho phiến quân ở Ukraine và đổ cho chính phủ Ukraine là thủ phạm vụ giết người này, thì Tổng thống Putin đã không trực tiếp bác bỏ sự quy trách cho phiến quân, cũng không buộc tội cho chính phủ Ukraine, mà chỉ nói rằng "tai họa đã không xảy ra nếu Kiev không chấm dứt thỏa thuận ngưng bắn với những người ly khai."

Thêm vào những dữ kiện nói trên, đáng chú ý trước hết là không ai phủ nhận rằng vũ khí bắn hạ máy bay là hỏa tiễn phòng không S-11 của hệ thống BUK do Nga chế tạo. Kế tiếp, ít ai chối cãi được rằng hỏa tiễn xuất phát từ khu vực do phiến quân Ukraine kiểm soát. Truyền thông của Nga đưa ra những kịch bản nhiều khi khá nực cười, điển hình là khi họ nói có nhân chứng nhìn thấy một phi cơ chiến đầu của Ukraine bay phía sau chiếc máy bay MH-17! Ở cao độ gần 11 km làm sao có người thấy được hình ảnh đó? Những yếu tố biện luận khác đã được Tổng thống, Ngoại trưởng Hoa Kỳ và Đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc đề cập tới, nói rằng chỉ có loại vũ khí phòng không tối tân như dàn hỏa tiễn S-11 mới có thể bắn hạ phi cơ ở cao độ 11 ngàn mét, và vũ khí như vậy phải là do Nga giao cho phiến quân và huấn luyện cách sử dụng.

Truyền thông Nga còn đưa ra kịch bản một nhân viên không lưu người Tây Ban Nha ghi nhận có hai chiếc phản lực chiến đấu của Ukraine bay gần chiếc Boeing của Malaysia trước khi phi cơ này biến mất trên màn hình radar.  Nhưng tài khoản @Spainbuca nói về việc này đã bị xóa bỏ hôm thứ năm. Cùng lúc, chính phủ Kiev phổ biến đoạn twitter của chỉ huy phiến quân loan tin vừa bắn hạ một máy bay của Ukraine, và bản ghi âm cuộc đối thoại của tình báo, than với nhau rằng "Thật chết tiệt! Gần chắc 100% đó là phi cơ dân sự, và mảnh vụn thân máy bay, xác người rơi tung tóe trên mặt đường."

Người Nga bắn hỏa tiễn? Không!

Nhưng có phải người Nga đã bấm nút phóng hỏa tiễn, hay phiến quân Ukraine làm việc đó?

Chính phủ Kiev thì có ý nói phải là chuyên viên của Nga mới phóng được hỏa tiễn, nhưng Hoa Kỳ có vẻ không có quan điểm như vậy, mà khẳng định là quân phiến loạn thân Nga đã làm điều đó; tuy nhiên Mỹ đã trách cứ người Nga vì Moskva đã làm sai lời cam kết với phương Tây khi viện trợ quá nhiều vũ khí tối tân cho phiến quân, cả xe bọc thép, xe tăng cùng với nhiều dàn hỏa tiễn phòng không như vậy.

Suy luận bên ngoài những dữ kiện thực tế, người ta thấy người Nga không có lợi ích gì khi bắn rơi một chiếc máy bay như thế, dù họ có tưởng đó là của Ukraine.   

Ngược lại, trong những kịch bản như kể trên, truyền thông Nga còn nói chính Ukraine đã bắn hỏa tiễn S-11 vì tưởng đó là phi cơ chở Tổng thống Putin!  Chuyện này cũng vô lý, nếu suy luận trên khía cạnh lợi ích của kẻ phạm pháp. Kiev không ngu dại gì mà đi hạ sát Tổng thống Liên Bang Nga để có thể lãnh nhận những hậu quả giống như Afghanistan và Al-Qaeda phải gánh chịu phản ứng của Mỹ sau khi Mỹ bị tấn công khủng bố vào New York năm 2001.

Tóm lại phần đông công luận thế giới tin chắc thủ phạm là phiến quân thân Nga ở Đông Ukraine. Và như vậy, cung cách hành xử của Hoa Kỳ và Nga trong vụ này như thế nào?

Cung cách hành xử
 

Trước hết là về phía Nga. Có dư luận trách Tổng thống Nga khi ông không nhận tội cho phiến quân thân Nga mà đổ lỗi cho chính phủ Ukraine đã chấm dứt ngưng bắn nên mới xảy ra thảm họa. Sự trách cứ như thế có phần đúng, nhưng người ta không nói đến việc Hội đồng Bảo An, có Nga là hội viên thường trực, mới đây đã đồng nhất ban hành nghị quyết các bên phải lập tức ngưng bắn, phiến quân Donetsk phải cho các toán điều tra quốc tế vào tận hiện trường với đầy đủ dụng cụ và được hoạt động tự do trong cuộc điều tra.

Nga đã hành xử có chừng mực nhưng cứ phải bênh vực cho phiến quân Ukraine. Dù sao lời đổ lỗi của ông Putin không phủ nhận rằng phiến quân là thủ phạm.

Phía Hoa Kỳ, dư luận Hoa Kỳ có nhiều lời trách cứ Tổng thống Obama đã không cứng rắn hơn nữa đối với Nga và phiến quân Ukraine, và đã không quy trách trực tiếp người Nga gây ra vụ này, ý họ cho là người Nga đã chỉ đạo cho phiến quân bắn rơi máy bay,  hay đã trực tiếp phóng hỏa tiễn từ vùng đất ly khai để bắn hạ chiếc MH-17.

Nhưng cứng rắn hơn nữa là cứng rắn thế nào? Lập tức cấm vận tối đa đối với Nga? Hay lập tức chuyển vũ khí tối tân cho chính phủ Kiev để họ tấn công lấy lại toàn bộ lãnh thổ?

Thực ra Tổng thống Mỹ có làm điều gì, làm cách nào thì phía đối lập cũng tìm cách chỉ trích. Nhìn một cách khách quan, phản ứng của Tổng thống Mỹ có thể được coi là tạm đủ và có chừng mực, khi ông và Ngoại trưởng Kerry đều xác định trách nhiệm thuộc về phiến quân thân Nga, đồng thời quy trách việc này cho cả người Nga vì Moskva đã cung cấp vũ khí dồi dào cho phiến quân, đi ngược lại những điều mà ông Putin đã cam kết với phương Tây về vấn đề Ukraine. Và nay người Mỹ cũng sắp sửa áp dụng thêm một số biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Nga, đồng thời kêu gọi châu Âu hành

  động tương tự.

EU: lại câu chuyện nực cười

Nói đến châu Âu, hay EU, thì lại thấy lắm điều ngộ nghĩnh.

Các nước chủ chốt của EU vẫn cứ xem chừng lẫn nhau và cãi lẫy, mà chưa ai đồng thuận hoàn toàn với ai về những biện pháp trừng phạt gắt gao hơn đối với Nga, theo Mỹ yêu cầu.  Người Pháp nói việc bán tàu chiến cho Nga có được tiến hành không là do thái độ của Nga trong những ngày sắp tới! Luân Đôn chỉ trích Paris về việc này, nói không thể hiểu được vì sao Pháp vẫn còn nghĩ đến việc bán vũ khí cho Nga. Pháp liền phản kích và nói rằng Anh quốc nên nhìn lại những mối quan hệ kinh tế tài chính với Moskva đang tràn ngập Luân đôn... Tóm lại châu Âu chưa sẵn sàng để theo kịp Hoa Kỳ trong những biện pháp trừng phạt nước Nga.

Hoa Kỳ ngay lúc này có vẻ chưa muốn trừng phạt kinh tế nước Nga trong lãnh vực xuất khẩu dầu khí của Gazprom, cũng như lãnh vực xuất khẩu vũ khí, là những yếu huyệt trí mạng của Nga về kinh tế.
 

Tuy nhiên Hoa Kỳ vẫn chủ trương "không loại trừ biện pháp trừng phạt nào khỏi sự cân nhắc", và dường như đang chờ xem phản ứng của Nga. Nhưng Tổng thống Putin sẽ biết phải làm gì để tránh đòn.

Chỉ các nạn nhân thiệt mạng và gia đình là phải chịu thiệt thòi không thể đền bù, chỉ vì hành động của một bọn người cực đoan không đủ trình độ làm chủ một lãnh thổ tự trị.

Theo RFA