Tài liệu tham khảo.
( Cám ơn cụ TXH cung cấp )
APRIL 13, 1966
13 tháng tư năm 1966
DISCUSSION BETWEEN ZHOU ENLAI, DENG XIOAPING, KANG SHENG, LE DUAN AND NGUYEN DUY TRINH
THẢO LUẬN GIỮA Chu Ân Lai, Đặng Tiểu Bình, Khang Sinh, Lê Duẩn và Nguyễn Duy Trinh
Nguồn: Tàng Thư Chiến Tranh Lạnh, Trung tâm Wilson (trích từ tài liệu số 22)
Được đăng bởi Aiviet Nguyen vào lúc 01:51
Đặng Tiểu Bình
Các đồng chí đã nói về sự thật cũng như sự công bằng.
Như vậy, các đồng chí vẫn còn lo gì
Tại sao các đồng chí sợ mất lòng Liên Xô, thế Trung Quốc thì sao
Tôi muốn nói với các đồng chí thẳng thắn những gì tôi đang cảm thấy
Các đồng chí Việt Nam có một số suy nghĩ khác về cách giúp đỡ của chúng tôi, nhưng các đồng chí chưa nói với chúng tôi
Tôi nhớ đồng chí Mao phê bình chúng tôi các quan chức Trung Quốc tham dự cuộc nói chuyện giữa đồng chí Mao Trạch Đông và đồng chí Lê Duẩn trong Beidaihe về việc có "quá nhiệt tình" trong vấn đề Việt Nam
Bây giờ chúng tôi thấy rằng đồng chí Mao nhìn xa trông rộng
Lê Duẩn
Bây giờ, khi đồng chí nhắc lại việc này một lần nữa, tôi mới thấy rõ
Lúc đó tôi không hiểu những gì đồng chí Mao nói bởi vì phiên dịch kém quá
Đặng Tiểu Bình
Chúng tôi hiểu rằng đồng chí Mao đã phê bình chúng tôi, đồng chí Chu Ân Lai, tôi và những người khác
Tất nhiên, nó không có nghĩa là đồng chí Mao không làm hết sức mình để giúp đỡ Việt Nam
Rõ ràng đối với tất cả các đồng chí cho là chúng tôi đáp ứng tất cả các yêu cầu của các đồng chí vì chúng là trong khả năng của chúng tôi
Bây giờ, có lẽ đồng chí Mao Trạch Đông đã nhìn xa trông rộng trong vấn đề này
Trong những năm gần đây, chúng tôi đã có kinh nghiệm trong các mối quan hệ giữa các nước xã hội chủ nghĩa
Có đúng là việc quá nhiệt tình của chúng tôi đã gây ra sự nghi ngờ từ đồng chí Việt Nam
Bây giờ chúng tôi có 130.000 người ở nước các đồng chí
Xây dựng quân sự ở vùng Đông Bắc cũng như xây dựng đường sắt là những dự án mà chúng tôi đề xuất, và hơn thế nữa, chúng tôi đã gửi hàng chục ngàn quân nhân đến gần biên giới
Chúng ta cũng đã bàn về khả năng chiến đấu chung bất cứ khi nào có một cuộc chiến tranh nổ ra
Các đồng chí có nghi ngờ chúng tôi bởi vì chúng tôi có rất nhiều sự nhiệt tình đúng không?
Người Trung Quốc có muốn kiểm soát Việt Nam không?
Chúng tôi muốn nói với các đồng chí thẳng thắn rằng chúng tôi không có bất kỳ ý định như vậy
Ở đây, chúng tôi không cần bất kỳ cuộc đàm phán ngoại giao nào
Nếu chúng tôi có sai sót do đó làm cho các đồng chí nghi ngờ, nó có nghĩa là đồng chí Mao thực sự nhìn xa trông rộng
Hơn nữa, hiện nay nhiều người cho rằng Trung Quốc là có tai tiếng
Khrushchev là xét lại, và Trung Quốc là giáo điều và mạo hiểm
Vì vậy, chúng tôi hy vọng rằng trong vấn đề này, nếu đồng chí có bất kỳ vấn đề, xin vui lòng cho chúng tôi biết thẳng thắn
Thái độ của chúng tôi từ trước đến nay đã là và từ bây giờ sẽ là
các đồng chí đang ở trên tiền tuyến và chúng tôi đang ở hậu phương
Chúng tôi đáp ứng tất cả các yêu cầu của các đồng chí trong khả năng của chúng tôi
Nhưng chúng ta không nên có quá nhiều sự nhiệt tình
Xây dựng ở các đảo phía đông bắc đã hoàn thành
Hai bên đã thảo luận việc xây dựng dọc theo bờ biển sẽ được thực hiện bởi những ngườilính của chúng tôi
Gần đây, đồng chí Văn Tiến Dung đề nghị rằng sau khi hoàn thành xây dựng ở phía đông bắc, quân nhân của chúng tôi giúp bạn xây dựng các cứ điểm pháo binh ở vùng đồng bằng trung tâm
Chúng tôi vẫn chưa trả lời
Bây giờ tôi đặt ra một câu hỏi cho các đồng chí để xem xét
Bạn có cần quân đội của chúng tôi để làm điều đó hay không
Chu Ân Lai
[Đề nghị là về việc xây dựng 45 địa điểm pháo binh gần các vị trí tên lửa của Liên Xô
Đặng Tiểu Bình
Chúng tôi không biết liệu nó có tốt cho mối quan hệ giữa hai bên và hai nước hay không khi chúng tôi đã gửi 100,000 người đến Việt Nam
Cá nhân, tôi nghĩ rằng tốt hơn nếu những lính của chúng tôi sẽ trở về sau khi họ hoàn thành công việc của họ
Trong vấn đề này, chúng tôi không có bất kỳ ý định xấu, nhưng kết quả không phải là những gì cả hai chúng ta đều muốn
Cách đây không lâu, có một điều đã xảy ra, mà chúng tôi nghĩ rằng không phải là ngẫu nhiên
Trên đường tới Hòn Gai than, một chiếc tàu của Trung Quốc đã không được phép vào cảng
Nó đã phải ở lại ngoài khơi 4 ngày
Một yêu cầu thực hiện một cuộc gọi từ bờ bị từ chối
Con tàu này đã làm nhiệm vụ theo một thỏa thuận thương mại, nó không phải là một tàu chiến
Lê Duẩn
Chúng tôi không biết gì về việc [này]
Đặng Tiểu Bình
Bộ Ngoại giao của chúng tôi đã gửi một bản ghi nhớ với các đồng chí, nhưng chính phủ Việt Nam vẫn chưa trả lời
Chưa bao giờ có việc như thế này xảy ra trong 10 năm qua
Chu Ân Lai
Thậm chí là một yêu cầu thực hiện bởi các tàu Trung Quốc nhập vào cảng Việt Nam để trốn máy bay Mỹ, để có được nguồn cung cấp nước ngọt và thực hiện cuộc gọi điện thoại, cũng đã bị từ chối
Một trong những cán bộ của chúng tôi, người phụ trách ngoại thương, sau đó đã phải đến thảo luận với chính quyền cảng nhiều lần, và sau đó con tàu mới có thể vào cảng của bạn
Các đồng chí phụ trách cảng Cẩm Phả thậm chí còn nói
Nó là chủ quyền của chúng tôi, bạn chỉ có thể đến khi bạn được phép
Trong khi đó, chúng tôi đang nói rằng tất cả các tàu và máy bay của Việt Nam có thể truy cập đến các cảng và sân bay của Trung Quốc bất cứ lúc nào nếu bị máy bay Mỹ truy đuổi
Đặng Tiểu Bình
Bây giờ, tôi muốn nói về một khía cạnh khác của mối quan hệ giữa hai bên và hai nước
Trong số 100 ngàn người quân đội Trung Quốc, hiện đang ở nước bạn, có thể có một người làm những hành động sai trái, và phía các đồng chí cũng có thể có một số người khác muốn sử dụng các sự cố để gây chia rẽ giữa hai bên và hai nước
Chúng ta nên, một cách đơn giản, nói về nó ngay bây giờ vì không chỉ có bóng tối che phủ mà còn có cả những tổn hại trong mối quan hệ của chúng tôi nữa
Nó không chỉ là những vấn đề liên quan đến sự phán xét của chúng tôi về sự trợ giúp của Liên Xô
Các đồng chí có nghi ngờ rằng Trung Quốc giúp Việt Nam vì mục đích riêng của chúng tôi
Chúng tôi hy vọng rằng các đồng chí có thể nói với chúng tôi trực tiếp nếu bạn muốn chúng tôi giúp đỡ
Vấn đề sẽ dễ dàng được giải quyết
Chúng tôi sẽ rút quân nhân của chúng tôi ngay lập tức
Chúng tôi có rất nhiều việc phải làm ở Trung Quốc
Và những người lính đóng quân dọc theo biên giới sẽ được lệnh trở về nước
Lê Duẩn
Tôi xin bày tỏ một số ý kiến
Khó khăn là ở chỗ những đánh giá của chúng ta là khác nhau
Như kinh nghiệm của Đảng chúng tôi đã chỉ ra rằng, phải có thời gian để làm cho cá ý kiến khác nhau đi đến thống nhất
Chúng tôi không nói công khai [về] các ý kiến khác nhau giữa chúng ta
Chúng tôi cho rằng sự hỗ trợ của Liên Xô cho Việt Nam có phần chân thành, do đó chúng tôi không đặt câu hỏi liệu Liên Xô [sẽ] bán đứng Việt Nam và chúng tôi cũng không nói Liên Xô vu khống Trung Quốc trong vấn đề giao thông vận tải viện trợ của Liên Xô
Bởi vì chúng tôi biết rằng nếu chúng tôi nói ra điều này, vấn đề sẽ trở nên phức tạp hơn
Đó là do hoàn cảnh của chúng tôi
Vấn đề chính là làm thế nào để đánh giá Liên Xô
Các đồng chí đang nói rằng Liên Xô đang bán đứng Việt Nam, nhưng chúng tôi không nói như vậy
Tất cả các vấn đề khác bắt nguồn từ phán quyết này
Liên quan đến sự hỗ trợ của Trung Quốc cho Việt Nam, chúng tôi rất rõ ràng và chúng tôi không có bất kỳ mối lo nào về nó
Hiện nay, có hơn một trăm ngàn quân Trung Quốc tại Việt Nam, nhưng chúng tôi nghĩ rằng bất cứ khi nào có cái gì đó xảy ra nghiêm trọng, cần có hơn 500,000
Đây là sự hỗ trợ từ một nước anh em
Chúng tôi nghĩ rằng là một nước xã hội chủ nghĩa anh em, các đồng chí có thể làm điều đó, các đồng chí có thể giúp chúng tôi như thế
Tôi đã có một cuộc tranh cãi với Khrushchev về một vấn đề tương tự
Khrushchev nói Việt Nam ủng hộ việc Trung Quốc có bom nguyên tử để Trung Quốc có thể tấn công Liên Xô
Tôi nói điều đó không đúng sự thật, Trung Quốc sẽ không bao giờ tấn công Liên Xô
Hôm nay, tôi nói rằng phán xét của một nước xã hội chủ nghĩa về một nước xã hội chủ nghĩa phải dựa trên chủ nghĩa quốc tế, đặc biệt là trong bối cảnh quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc
Trong kháng chiến chống Pháp của chúng tôi, nếu cách mạng Trung Quốc không thành công, cách mạng Việt Nam khó có thể thành công
Chúng tôi cần sự giúp đỡ từ tất cả các nước xã hội chủ nghĩa
Nhưng chúng tôi luôn tin rằng sự hỗ trợ của Trung Quốc là trực tiếp và to lớn nhất
Như đồng chí đã nói, mỗi nước nên tự bảo vệ mình nhưng họ cũng nên dựa vào hỗ trợ quốc tế
Vì vậy, chúng tôi không bao giờ nghĩ rằng sự nhiệt tình của các đồng chí lại có thể có hại trong bất kỳ cách nào
Ngược lại, bạn càng có nhiều nhiệt tình, càng có lợi hơn cho chúng tôi
Hỗ trợ nhiệt tình của bạn có thể giúp chúng tôi cứu sống 2 hoặc 3 triệu người
Đây là một vấn đề quan trọng
Chúng tôi đánh giá cao sự nhiệt tình của các đồng chí
Một đất nước nhỏ như Việt Nam rất cần sự hỗ trợ quốc tế
Sự trợ giúp này tiết kiệm rất nhiều máu của chúng tôi
Mối quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc sẽ tồn tại không chỉ trong cuộc đấu tranh chống Mỹ mà còn trong tương lai dài phía trước
Ngay cả khi Trung Quốc không giúp đỡ chúng tôi nhiều như thế, chúng tôi vẫn muốn duy trì mối quan hệ chặt chẽ với Trung Quốc, vì đây là một sự đảm bảo cho sự sống còn của dân tộc
Đối với Liên Xô, chúng ta vẫn duy trì quan hệ tốt với họ
Nhưng chúng tôi cũng phê bình Liên Xô nếu họ sẵn sàng chấp nhận những lời phê bình của chúng tôi
Trong mối quan hệ giữa hai đảng của chúng ta, chúng ta có càng nhiều nhất trí, chúng ta sẽ cảm thấy tốt hơn, chúng ta có càng ít nhất trí, chúng ta càng phải lo ngại
Chúng tôi lo ngại không chỉ về sự trợ giúp của bạn mà còn về một vấn đề quan trọng hơn, đó là mối quan hệ giữa hai nước
Trung ương Đảng của chúng tôi luôn luôn nghĩ đến việc làm thế nào để tăng cường mối quan hệ hữu nghị giữa hai bên và hai nước
Về sự cố của tàu Trung Quốc gặp khó khăn để vào cảng Việt Nam, tôi không biết về nó
Chúng tôi không lo đến chuyện 130.000 quân nhân của các đồng chí ở nước chúng tôi, tại sao chúng tôi lại cần quan tâm đến một con tàu
Nếu nó là sai lầm của người phụ trách cảng, người này cũng có thể là một tác nhân tiêu cực cố gắng kích động
Hoặc một sai lầm của người này có thể được lợi dụng bởi những kẻ khiêu khích khác
Nó là một sai lầm cá nhân
Cách chúng tôi nghĩ về Trung Quốc chưa bao giờ thay đổi
Chúng tôi nghĩ rằng chúng tôi phải có một nghĩa vụ đạo đức trước các đồng chí và trước khi phong trào Cộng sản quốc tế
Chúng tôi tiếp tục đấu tranh chống Mỹ cứu nước cho đến khi chiến thắng cuối cùng
Chúng tôi vẫn duy trì tinh thần quốc tế vô sản
Vì lợi ích của phong trào Cộng sản quốc tế và tinh thần quốc tế, nó thành vấn đề nếu quá trình phát triển xã hội chủ nghĩa ở miền Nam Việt Nam bị trì hoãn trong 30 hoặc 40 năm
Tôi muốn bổ sung thêm một số ý kiến cá nhân của tôi
Hiện nay, có một phong trào cải cách tương đối mạnh mẽ trên thế giới, không chỉ ở Tây Âu mà còn ở Đông Âu và Liên Xô
Nhiều quốc gia dân tộc chủ nghĩa thông qua một trong hai con đường của nghĩa cải cách hay của chủ nghĩa phát xít, là những quốc gia được cai trị bởi giai cấp tư sản
Vì vậy, tôi nghĩ rằng cần phải có một số quốc gia mang tính cách mạng như Trung Quốc để đối phó với các nước cải cách, phê bình họ, và đồng thời, hợp tác với họ, chỉ dẫn cho họ con đường cách mạng
Họ là những nhà cải cách, vì vậy một mặt, họ là phản cách mạng, đó là lý do tại sao chúng ta nên phê bình họ
Nhưng mặt khác, họ chống đế quốc, đó là lý do tại sao chúng ta có thể hợp tác với họ
Trong lịch sử của cuộc cách mạng Trung Quốc, các đồng chí đã làm điều tương tự
Đồng chí Mao Trạch Đông thành lập Mặt trận chống Nhật với Tưởng Giới Thạch.
Vì vậy, ý kiến cá nhân của tôi là Trung Quốc, trong khi duy trì các biểu ngữ cách mạng, cần hợp tác với các quốc gia cải cách để giúp họ thực hiện cuộc cách mạng
Đó là đánh giá của chúng tôi cũng như đường lối chính sách của chúng tôi
Điều đó không nhất thiết hoàn toàn đúng, nhưng đó quyết tâm chân thành của chúng tôi với cách mạng
Tất nhiên, vấn đề này là rất phức tạp
Như đồng chí đã nói, ngay cả trong một đảng có ba phần
hữu khuynh, trung dung và cánh tả, tình hình ở một phong trào Cộng sản lớn cũng như vậy thối
Những khác biệt trong đánh giá đem lại những khó khăn mà cần thời gian để được giải quyết
Nó là cần thiết để có thêm các tiếp xúc để đạt được thỏa thuận trong nhận thức
Chúng tôi không lo rằng Trung Quốc đang cố gắng để kiểm soát Việt Nam
Nếu Trung Quốc không phải là một đất nước xã hội chủ nghĩa thì chúng tôi [sẽ] thực sự lo ngại
[Chúng tôi tin rằng] các đồng chí Trung Quốc đến để giúp chúng tôi là từ tinh thần quốc tế vô sản
Đặng Tiểu Bình
Về vấn đề "nhiệt tình”, xin các đồng chí hiều hơn đối với mong muốn của Mao Chủ tịch muốn nói là quan hệ giũa hai nước và hai đảng không đơn giản.
Kể cả quan hệ giữa các đồng chí cũng không đơn giản.
-----------------------------
[Ghi chú]
Khang Sinh khi đó đang là một ủy viên dự khuyết của Bộ Chính trị ĐCSTQ và là thành viên của Ban Bí thư Trung ương ĐCSTQ
Ông sẽ sớm, trong giai đoạn đầu của cuộc Cách mạng văn hóa, trở thành một thành viên của Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị ĐCSTQ và là cố vấn cho "Nhóm Cách mạng Văn hóa," cơ quan hàng đầu trong Cách mạng Văn hóa
Beidaihe (Bắc Đới Hà) là một địa điểm tham quan về phía đông bắc ven biển của Bắc Kinh, nơi các nhà lãnh đạo Trung Cộng thường xuyên kỳ nghỉ và có cuộc họp quan trọng trong mùa hè
Văn Tiến Dũng (1917 -) đứng thứ hai sau Võ Nguyên Giáp trong sự lãnh đạo quân đội Bắc Việt
Tổng tham mưu trưởng QĐNDVN 1953-1978, chỉ huy chiến dịch Hồ Chí Minh 1974-1975
Ông là thành viên Bộ Chính trị VWP 1972-86, Thứ trưởng cho đến khi ông trở thành bộ trưởng quốc phòng của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam vào khoảng năm 1978 và 1980
Nghỉ hưu vào năm 1986
Trong một cuộc trò chuyện riêng cùng ngày, Chu Ân Lai nói
"Sau khi Kosygin đến thăm Việt Nam và hứa sẽ hỗ trợ Việt Nam, chúng tôi có những bất đồng mới với Liên Xô đối với yêu cầu của họ về việc sử dụng hai sân bay của chúng tôi và đề nghị của họ để tạo ra một đường không vận vận tải vũ khí cho Việt Nam
Việc các đồng chí ca ngợi Liên Xô [đã] trợ giúp lớn không sao cả
Nhưng mà các đồng đề cập đến nó cùng với viện trợ của Trung Quốc là một sự xúc phạm đối với chúng tôi. "Đặng Tiểu Bình nói thêm:" Vì vậy, từ bây giờ, các bạn không nên đề cập đến viện trợ của Trung Quốc cùng một lúc với viện trợ của Liên Xô. "]
Em để ý cứ có 3 đứa trẻ là thể nào cũng mất đoàn kết. Đứa nọ " xẹt" đứa kia...Hi, Đặng tiểu Bình cũng nói dỗi như một đứa trẻ con: "...Vì vậy, từ bây giờ, các bạn không nên đề cập đến viện trợ của Trung Quốc cùng một lúc với viện trợ của Liên Xô (nữa ) ". Hi,
Trả lờiXóaChán "các cụ" quá!
Em còn thấy Ông Lê Duẩn còn ra dáng " người lớn " nhất!
Cám ơn BĐH và anh XH đã cho đọc những mẩu chuyện thâm cung bí sử...
Câu chuyện "TOP Secret" này được biết sớm thì hay hơn, bây giờ chẳng còn gì là mới lạ nữa thì người ta mới cho mình biết!!!
Trả lờiXóa"Biết chết liền" . Biết từ lâu ,nhưng ai hé lộ thì chết liền. Chuyên chính vô sản có nguyên tắc "Đọc tài bí mật" mà. Bởi vì "khôn cũng chết,Dại cũng chết,Biết thì sống". Vì vậy , tất cả mọi ngừoi đều sống dở chết dở cả, dành sự sống cho một nhúm người thôi. Giành quyền đươc cho và nhận thông tin chính là giành lấy quyền con người mà thể chế gọi là CNXH cố cấm cản. CNXH đã bị mang ra làm con ngoáo ộp!
XóaQua bài này tôi càng thấy những người cs VN CHỈ VÌ PHONG TRÀO CS QUỐC TẾ sẵn sàng chiến đấu hi sinh quyền lợi dân tộc ,Tại sao không lo thương lượng với những người cùng mang dòng máu VIỆT ,không nhượng bộ nhau một chút để hàng triệu người Việt khỏi chết và hàng triệu gia đình khỏi chịu đau thương ,tôi biết thời tt N Đ DIỆM đã nhiều lần tiếp xúc với cs ,nhưng cs chỉ muốn làm bố người ta ,bắt người ta phài đầu hàng để xây dựng cnxh ,mở rộng biên giới phe xhcn ,ngày TQ chiếm HOÀNG SA thì im thin thít (ngày ấy do bị tuyên truyền tôi cũng nghị để phe ta coi HS cỏn hơn để chính quyền miền NAM QUẢN LÍ !). Tôi nghĩ cuộc chiến tranh huynh đệ tương tàn làm cho VN chịu đau thương ,lạc hậu và mất HS cùng một số đảo thuộc TS sau này .Đã sai lầm ,đã làm hại đất nước vì đi theo một con đường tối tăm do ấu trĩ dokhông biết cncs là gì ,thực tế ra sao ,chỉ nghe lí thuyết tưởng nó nhưthế giới thần tiên -thế giới đại đồng ,bị lừa cả (tôi tự giác xưa tôi và chắc cả cha tôi ,cả họ hàng nhà tôi đều bị lừa, tôi có bà nội là bmVNAH ,vì có 4 con ls ,mẹ tôi cũng đang làm thủ tục BMVNAH vì có chồng và con là ls ,tôi biết nhiều gia đình còn thương đau hơn ) .Nếu sau chiến tranh ,những người lãnh đạo biết cải cách ,thực sự vì dân vì nước thì sự hi sinh mất mát của nhân dân còn có cái an ủi .Hãy nhìn lại lịch sử và qua câu chuyện giữa những gười cs VN và TQ chúng ta thấy ...quá buồn và thất vọng !
Trả lờiXóa1/. Chính xác ! Rất đồng ý với cụ TH . Ngay chuyện "công thư" của TT PVĐ các cụ cứ giấu như mèo giấu c... Đến khi tòe hoe ra, thằng Tầu nó đem ra làm Át chủ bài mới cho dân biết. Mà cho biết cũng ...”từ từ không đi đâu mà thong thả “ ! Trước, ai động đến chuyện này là có thể vào tù như chơi. Còn người hiểu biết dám nêu ra sự thật và hiến kế cũng kết tội họ là tiếp tay cho thế lực đen tối phản động .. Đảng chỉ cho người của Đảng phát ngôn . Ai nói và nói tới đâu phải đúng quan điểm của Đảng . Các trí thức của Đảng quanh quẩn cũng chỉ học hành trong cái "lớp" Mác -Lê . Nói gì cũng coi là đúng, bắt thiên hạ phải theo. Giấu mãi cái công thư ông Đồng giờ mới té ngửa , chính cái này nó làm lung lay lập luận của VN về chủ quyền Hoàng Sa , Trường Sa ! Thật tình không đơn giản chút nào. Kiểu như mấy ngày nay ta tuyên truyền kinh tế vẫn ổn định và tăng trưởng. Biên mậu vẫn thế, có khi hoành tráng sầm uất hơn v.v..Nhưng Đài - Báo TQ lại nói trái ngược 180 độ ! 93 triệu cái mồm Việt so với 1,4 tỷ cái mồm Tầu , thế giới nghe ai ? Trong một chế độ toàn trị hãy quên đi 2 từ " MINH BẠCH" !
Trả lờiXóa2/. Tâm trạng chua chát của cụ DK cũng là tâm trạng chung của hầu hết anh chị em cựu HS LSQL chúng ta ! Bà nội tôi cũng có 2 người con trai ( tức chú tôi) là liệt sĩ ( thời chống Pháp).. Trước đây chưa đủ tiêu chuẩn được nhận danh hiệu " MVNAH". Bây giờ có lẽ " chợ chiều" rồi nên Nhà nước " tháo khoán" , hạ tiêu chuẩn chăng ??? Bà Nội tôi đã mất từ trước CM/8, tôi có ý định làm hồ sơ "XIN" cho Bà , coi như mang cái "vinh dự" đặt lên bàn thờ Bà để Bà tôi vui nơi Chín Suối ! Song nghĩ lại, biết đâu linh hồn Bà tôi chẳng những không vui mà còn xót xa hơn ! Có người mẹ VN nào lại mong muốn, phấn đấu để đạt danh hiệu MẸ VN ANH HÙNG không ? Phải hiểu sự việc này như thế nào đây ?