BẢN DỊCH BÀI DIỄN VĂN CỦA TT OBAMA Ở HN ĐƯỢC COI LÀ CHÍNH XÁC NHẤT ?

Bản dịch toàn bài diễn văn của Tổng Thống Obama tại Trung Tâm Hội Nghị Quốc Gia Mỹ Đình Hà Nội

Cảm ơn cụ Xuân Hoài đã giới thiệu bản dịch này của Đài Truyền Hình SBTN (Hải ngoại)

 

T3, 05/24/2016 - 23:03

Sáng 24-5-2016, Tổng thống Hoa Kỳ Barrack Obama đã có bài diễn văn gởi đến nhân dân Việt Nam tại Trung Tâm Hội Nghị Quốc Gia Mỹ Đình - Hà Nội. có mặt trong hội trường là khoảng 4000 sinh viên, trí thức trẻ và doanh nhân trẻ Việt Nam. Nhiều tờ báo trong nước đã cắt xén bớt khi dịch lại bài diễn văn này, cho dù họ nói là "nguyên văn". Đài Truyền Hình SBTN đã chuyển dịch bài diễn văn này và xin gởi đến quý vị sau đây.

(* Chữ nghiêng được Tổng thống Obama nói bằng tiếng Việt.)
Xin chào! Xin chào Việt Nam!

Cám ơn các bạn. Cám ơn các bạn rất nhiều. Cám ơn chính phủ và nhân dân Việt Nam đã dành cho tôi sự chào đón và tiếp đãi nồng nhiệt trong chuyến thăm này. Và cám ơn các bạn có mặt ở đây ngày hôm nay. Chúng ta có những người Việt Nam đến từ khắp đất nước tuyệt vời này, trong đó có thật nhiều người trẻ đại diện cho sự năng động, tài năng và niềm hy vọng của Việt Nam.

Trong chuyến thăm này, tôi thật sự cảm động vì lòng tử tế mà qua đó người Việt Nam được biết đến. Trong số người đông đảo đang đứng dọc theo các con đường, mỉm cười và vẫy tay chào, tôi cảm thấy được tình bạn giữa hai dân tộc chúng ta. Đêm hôm qua, tôi đến thăm Phố Cổ Hà Nội và thưởng thức vài món ăn Việt Nam xuất sắc. Tôi đã ăn thử chút bún chả. Uống một chút bia Hà Nội. Nhưng tôi phải nói, những con đường đông đúc của thành phố này, tôi chưa bao giờ trông thấy nhiều xe máy hai bánh nhiều như thế trong đời. Tôi chưa thử băng qua đường, nhưng có lẽ khi tôi trở lại thăm, các bạn có thể chỉ cho tôi cách băng qua đường.

Tôi không phải là tổng thống Mỹ đầu tiên đến Việt Nam trong thời gian gần đây. Nhưng tôi là tổng thống đầu tiên, như rất nhiều người trong các bạn, đã trưởng thành sau cuộc chiến tranh giữa hai đất nước của chúng ta. Khi những người lính Hoa Kỳ sau cùng rời khỏi Việt Nam, tôi mới 13 tuổi. Vì vậy lần đầu tiên tôi được tiếp xúc với Việt Nam và người Việt, là khi tôi đang lớn lên ở Hawaii, với cộng đồng người Mỹ gốc Việt đầy tự hào ở đó.

Trong cùng lúc, nhiều người ở đất nước này trẻ hơn tôi rất nhiều. Giống như hai cô con gái của tôi, nhiều người trong các bạn đã sống cả đời mình chỉ biết đến một điều – và đó là hòa bình và các quan hệ đã được bình thường hóa giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Do đó, tôi đến đây với ý thức về quá khứ, với ý thức về lịch sử khó khăn của chúng ta, nhưng chú tâm đến tương lai – sự thịnh vượng, an ninh và nhân phẩm mà chúng ta có thể cùng nhau thăng tiến.

Tôi cũng đến đây với một tấm lòng tôn trọng sâu sắc dành cho di sản cổ xưa của Việt Nam. Từ hàng thiên niên kỷ qua, các nhà nông đã chăm sóc những mảnh đất này – một lịch sử được tiết lộ trên những chiếc trống Đông Sơn. Tại khúc quanh này của con sông, Hà Nội đã đứng vững hơn một ngàn năm. Thế giới đã yêu chuộng lụa và tranh Việt Nam, và một tòa Văn Miếu đồ sộ đứng đây để làm chứng nhân cho cuộc theo đuổi kiến thức của các bạn. Mặc dù vậy, trong suốt nhiều thế kỷ, vận mệnh của các bạn đã quá thường xuyên bị nước khác đặt định. Đất nước yêu quý của các bạn đã không luôn luôn thuộc về các bạn. Nhưng như cây tre, tinh thần quật cường của dân tộc Việt đã được Lý Thường Kiệt nắm bắt – “Sông núi nước Nam vua Nam ở. Rành rành đã định tại Sách Trời.”

Hôm nay, chúng ta cũng ôn lại đoạn lịch sử giữa người Việt và người Mỹ rất thường xuyên bị bỏ qua. Hơn 200 năm trước, khi Tổ Phụ Lập Quốc của chúng tôi, Thomas Jefferson, tìm giống lúa cho ruộng của mình, ông tìm đến gạo Việt Nam, mà ông nói là có “tiếng tăm về trắng nhất trước cặp mắt, thơm ngon nhất trên đầu lưỡi, và cho sản lượng nhiều nhất.” Chẳng bao lâu sau, những thương thuyền Mỹ đã đến những hải cảng của các bạn để mua bán.

Trong Đệ Nhị Thế Chiến, người Mỹ đã đến đây để hỗ trợ cuộc kháng chiến của các bạn chống lại sự chiếm đóng. Khi những phi công Mỹ bị bắn rớt, người dân Việt Nam đã giúp giải cứu họ. Và vào ngày Việt Nam tuyên bố độc lập, những đám đông đã kéo ra đường tại thành phố này, và Hồ Chí Minh đã nhắc lại Tuyên Ngôn Độc Lập Mỹ. Ông nói, “Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc.”

Trong một thời đại khác, việc tuyên xưng những lý tưởng cùng chia sẻ ấy và câu chuyện chung về việc lật đổ chủ nghĩa thực dân có lẽ đã đưa chúng ta đến gần nhau sớm hơn. Nhưng thay vì vậy, những cuộc đối đầu trong Chiến Tranh Lạnh và những nỗi sợ về chủ nghĩa cộng sản đã lôi kéo chúng ta vào cuộc xung đột. Như những cuộc xung đột khác trong suốt lịch sử loài người, chúng ta hiểu ra thêm một lần nữa một sự thật cay đắng – rằng chiến tranh, bất kể chủ ý của chúng ta là gì, chỉ mang đến đau khổ và bi kịch.

Tại đài tưởng niệm chiến tranh của các bạn không xa nơi này, và với từng bàn thờ trong gia đình trên khắp đất nước, các bạn tưởng nhớ khoảng 3 triệu người Việt, chiến binh và thường dân, ở cả hai bên, đã thiệt mạng. Tại bức tường tưởng niệm của chúng tôi ở Washington, chúng tôi có thể chạm vào tên của 58,315 người Mỹ đã hy sinh trong cuộc xung đột. Ở cả hai đất nước của chúng ta, các cựu chiến binh và gia đình những người nằm xuống vẫn còn đau đớn vì những bạn bè và người thân mà họ đã mất. Cũng như chúng tôi ở nước Mỹ đã học được rằng, dù cho chúng tôi bất đồng về một cuộc chiến, chúng tôi vẫn luôn phải vinh danh những người đã chiến đấu và chào đón họ trở về với sự trân trọng mà họ xứng đáng được hưởng, chúng ta có thể đến với nhau hôm nay, người Việt và người Mỹ, và nhìn nhận nỗi đau và những hy sinh của cả hai bên.

Gần đây hơn, trong vòng hai thập niên qua, Việt Nam đạt được tiến bộ lớn lao, và hôm nay thế giới có thể thấy những bước đi dài mà các bạn đã thực hiện. Với những cải cách kinh tế và thỏa ước mậu dịch, bao gồm với Hoa Kỳ, các bạn đã bước vào nền kinh tế toàn cầu, bán sản phẩm của mình ra khắp thế giới. Thêm nhiều đầu tư nước ngoài đang đổ vào. Và với một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất Châu Á, Việt Nam đã tiến lên để trở thành một quốc gia có thu nhập trung bình.

Chúng ta thấy tiến bộ của Việt Nam nơi những tòa tháp và cao ốc của Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, và những thương xá mới và những trung tâm thị tứ. Chúng ta thấy điều đó trong những chiếc vệ tinh Việt Nam đưa vào không gian và một thế hệ mới lên mạng, mở ra những doanh nghiệp mới và điều hành những thương vụ mới. Chúng ta thấy điều đó trong hàng chục triệu người Việt kết nối với nhau trên Facebook và Instagram. Và các bạn không chỉ đăng ảnh tự chụp – mặc dù tôi nghe nói các bạn làm thế rất nhiều – và đến nay, đã có một số người xin ảnh tự chụp cùng với tôi. Các bạn cũng đang lên tiếng vì những mục đích mà các bạn quan tâm, như cứu cây cổ thụ ở Hà Nội.

Như thế, toàn bộ sự năng động này đã mang đến tiến bộ thật sự trong cuộc sống người dân. Ở nước Việt Nam này, các bạn đã giảm đáng kể tình trạng nghèo cùng cực, các bạn đã gia tăng thu nhập gia đình và nâng nhiều triệu người lên tầng lớp trung lưu đang tăng trưởng nhanh. Đói, bệnh, tử vong nơi trẻ em và bà mẹ đều giảm. Số người có nước uống sạch và điện, số trẻ em trai và gái đến trường, và tỉ lệ biết đọc của các bạn – đều tăng. Đây là tiến bộ phi thường. Đây là điều mà các bạn đã đạt được trong một khoảng thời gian rất ngắn.

Và khi Việt Nam đã chuyển mình, mối quan hệ giữa hai quốc gia chúng ta cũng thế. Chúng ta đã học một bài học của thiền sư Thích Nhất Hạnh, người nói rằng, “Trong cuộc đối thoại chân thành, cả hai bên đều sẵn sàng thay đổi.” Bằng cách này, chính cuộc chiến đã ngăn cách chúng ta lại trở nên một nguồn chữa lành. Nó cho phép chúng tôi tìm kiếm những người mất tích và rốt cuộc đưa họ về nhà. Nó cho phép chúng tôi giúp tháo gỡ mìn và bom chưa nổ, bởi vì không thể để cho bất cứ đứa trẻ nào bị mất chân chỉ vì chơi ở bên ngoài. Ngay trong khi chúng tôi tiếp tục hỗ trợ những người Việt bị khuyết tật, gồm cả trẻ em, chúng tôi cũng tiếp tục giúp dọn dẹp Chất Da Cam – dioxin – để cho Việt Nam có thể lấy lại thêm đất của mình. Chúng tôi tự hào về công việc chúng ta cùng làm ở Đà Nẵng, và chúng tôi trông đợi sẽ giúp các nỗ lực của các bạn ở Biên Hòa.

Chúng ta hãy đừng quên rằng sự hòa giải giữa hai đất nước chúng ta đã được dẫn dắt bởi các cựu chiến binh của chúng ta, những người đã có lần đối mặt với nhau trên chiến trường. Hãy nghĩ đến Nghị Sĩ John McCain, người từng bị giam trong nhiều năm tại đây như là một tù binh chiến tranh, gặp gỡ Tướng Giáp, người nói rằng hai đất nước chúng ta không nên là kẻ thù mà là bạn. Hãy nghĩ đến tất cả các cựu chiến binh, Việt và Mỹ, đã từng giúp chúng ta lành lặn lại và xây dựng những quan hệ mới. Ít người đã làm được nhiều về mặt này trong những năm qua hơn cựu trung úy Hải Quân, và giờ đây là Ngoại Trưởng Hoa Kỳ, John Kerry, người đang ở đây hôm nay. Và thay mặt cho tất cả chúng ta, John, chúng tôi cám ơn ông vì nỗ lực phi thường của ông.

Vì các cựu chiến binh của chúng ta đã dẫn đường, vì các chiến sĩ đã có can đảm theo đuổi hòa bình, hai dân tộc chúng ta giờ đây gần nhau hơn bao giờ hết. Thương mại của chúng ta đã tăng vọt. Các sinh viên và học giả của chúng ta cùng nhau học hỏi. Chúng tôi chào đón nhiều sinh viên Việt đến Mỹ hơn bất cứ nước nào ở Đông Nam Á. Và mỗi năm, các bạn chào đón thêm ngày càng nhiều du khách Mỹ, kể cả những người Mỹ trẻ đeo ba lô, đến 36 phố phường của Hà Nội và những cửa hàng của Hội An, và kinh thành Huế. Là người Việt và người Mỹ, tất cả chúng ta đều có thể cảm được những lời này của Văn Cao – “Từ nay người biết quê người. Từ nay người biết thương người.”

Trên cương vị Tổng Thống, tôi đã trông cậy vào sự tiến bộ này. Với Quan Hệ Đối Tác Toàn Diện mới của chúng ta, hai chính quyền của chúng ta đang làm việc thêm chặt chẽ cùng nhau hơn bao giờ hết. Và với chuyến thăm này, chúng ta đã đặt mối quan hệ của mình lên một chỗ đứng vững vàng hơn cho nhiều thập niên tới. Theo một cách hiểu, câu chuyện dài giữa hai quốc gia chúng ta bắt đầu với Thomas Jefferson hơn hai thế kỷ trước giờ đây đã đi trọn một vòng tròn. Nó đã tiêu tốn nhiều năm và đòi hỏi nỗ lực lớn lao. Nhưng giờ đây chúng ta có thể nói một điều không thể tưởng tượng được trước đây: Hôm nay, Việt Nam và Hoa Kỳ là đối tác.

Và tôi tin rằng kinh nghiệm của chúng ta hàm chứa những bài học cho thế giới. Vào một thời điểm khi nhiều cuộc tranh chấp tưởng chừng không thể giải quyết, tưởng chừng như chúng sẽ không bao giờ kết thúc, chúng ta đã cho thấy trái tim có thể thay đổi và một tương lai khác là khả dĩ, khi chúng ta từ chối làm tù nhân của quá khứ. Chúng ta đã cho thấy hòa bình có thể tốt hơn chiến tranh. Chúng ta đã cho thấy tiến bộ và nhân phẩm tốt nhất nên được thăng tiếng bằng sự hợp tác và không phải bằng tranh chấp. Đó là điều mà Việt Nam và Mỹ có thể cho thế giới thấy.

Hiện tại, quan hệ đối tác mới của Mỹ với Việt Nam dựa trên một số sự thật căn bản. Việt Nam là một quốc gia độc lập, tự chủ, và không một quốc gia nào có thể áp đặt ý chí của họ lên các bạn hoặc định đoạt vận mệnh của các bạn. Hiện tại, Hoa Kỳ có một lợi ích ở đây. Chúng tôi đặt lợi ích nơi thành công của Việt Nam. Nhưng Quan Hệ Đối Tác Toàn Diện của chúng ta vẫn còn ở giai đoạn đầu. Và với thời gian còn lại của tôi, tôi muốn chia sẻ với các bạn viễn cảnh mà tôi tin rằng có thể hướng dẫn chúng ta trong những thập niên phía trước.

Trước tiên, chúng ta hãy hợp tác để tạo cơ hội và sự thịnh vượng thực sự cho người dân hai nước. Chúng ta hiểu những yếu tố để thành công về kinh tế trong thế kỷ thứ 21. Trong nền kinh tế toàn cầu của chúng ta, đầu tư và thương mại đổ đến bất cứ nơi nào có nền pháp trị, bởi vì không ai muốn hối lộ để khởi đầu một doanh nghiệp. Không ai muốn bán hàng hoặc tới trường nếu họ không biết mình sẽ được đối xử như thế nào. Trong những nền kinh tế dựa trên tri thức, việc làm đi đến những nơi mọi người có quyền tự do tự mình suy nghĩ và trao đổi ý kiến và sáng tạo. Và những quan hệ đối tác kinh tế thực sự không chỉ là về một quốc gia này khai thác tài nguyên của một quốc gia nọ, mà là đầu tư vào nguồn lực lớn nhất của chúng ta, đó là người dân của chúng ta và các kỹ xảo và tài năng của họ, cho dù các bạn sống ở một thành phố lớn hay một ngôi làng nông thôn. Và đó là loại quan hệ đối tác với mà Hoa Kỳ cung cấp.

Như tôi đã công bố hôm qua, Tổ Chức Hòa Bình lần đầu tiên sẽ tới Việt Nam, tập trung vào việc dạy tiếng Anh. Một thế hệ sau khi thanh niên Hoa Kỳ đến đây để chiến đấu, một thế hệ người Mỹ mới sẽ đến đây để dạy học và xây dụng và làm sâu thêm tình bạn giữa chúng ta. Một số công ty công nghệ và học viện hàng đầu của Hoa Kỳ sẽ hợp tác với các trường đại học của Việt Nam để tăng cường đào tạo trong các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật, toán và y học. Bởi vì ngay cả khi chúng tôi tiếp tục đón nhận thêm nhiều sinh viên Việt Nam tới Hoa Kỳ, chúng tôi cũng tin rằng người trẻ xứng đáng được hưởng một nền giáo dục đẳng cấp thế giới ngay tại Việt Nam.

Đó là một trong những lý do chúng tôi rất vui mừng báo tin vào mùa thu này, trường Đại Học Fulbright Việt Nam sẽ mở cửa tại thành phố Hồ Chí Minh –trường đại học độc lập, phi lợi nhuận đầu tiên của quốc gia này – nơi sẽ có đầy đủ tự do học hỏi và học bổng cho những ai cần đến. Sinh viên, học giả, các nhà nghiên cứu sẽ tập trung vào chính sách công và quản trị và kinh doanh; vào kỹ thuật và khoa học điện toán; và văn học nghệ thuật – mọi thứ từ thơ Nguyễn Du, cho đến triết lý của Phan Chu Trinh, cho đến toán học của Ngô Bảo Châu.

Và chúng tôi sẽ tiếp tục đồng hành với những người trẻ và doanh nhân, vì chúng tôi tin rằng chỉ cần các bạn tích lũy những kỹ năng và công nghệ và vốn tư bản cần thiết, thì không gì có thể ngăn trở được các bạn – và điều đó tất nhiên bao gồm những người phụ nữ Việt Nam tài năng. Chúng tôi cho rằng bình đẳng giới tính là một nguyên tắc quan trọng. Từ thời Hai Bà Trưng đến nay, những người phụ nữ mạnh mẽ, tự tin luôn giúp đưa đất nước Việt Nam tiến lên. Chứng cứ đã rõ – tôi nói điều này ở bất cứ nơi nào tôi đến trên khắp thế giới – gia đình, cộng đồng và đất nước thịnh vương hơn khi các bé gái và phụ nữ có cơ hội bình đẳng để thành công ở trường học và tại sở làm và trong chính quyền. Điều đó đúng ở mọi nơi, và điều đó đúng ngay tại Việt Nam.

Chúng tôi sẽ tiếp tục mở ra mọi tiềm năng của nền kinh của các bạn với Hiệp Định Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương. Tại Việt Nam, TPP sẽ cho phép các bạn bán thêm nhiều sản phẩm của mình ra thế giới và nó sẽ thu hút thêm đầu tư. TPP sẽ đòi hỏi cải cách để bảo vệ công nhân và nền pháp trị và tài sản trí tuệ. Và Hoa Kỳ sẵn sàng hỗ trợ khi Việt Nam nỗ lực thực thi đầy đủ các cam kết của mình. Tôi muốn các bạn biết rằng, trên cương vị Tổng Thống Hoa Kỳ, tôi ủng hộ mạnh mẽ TPP bởi vì các bạn cũng sẽ có khả năng mua thêm hàng hóa của chúng tôi, “Made in America.”

Hơn nữa, tôi ủng hộ TPP vì những lợi ích chiến lược quan trọng của nó. Việt Nam sẽ bớt lệ thuộc vào bất cứ một đối tác thương mại nào và được hưởng những mối quan hệ rộng rãi hơn với thêm nhiều đối tác, kể cả Hoa Kỳ.

Và TPP sẽ củng cố sự hợp tác khu vực. Nó sẽ giúp giải quyết bất bình đẳng kinh tế và sẽ thăng tiến nhân quyền, với đồng lương cao hơn và điều kiện làm việc an toàn hơn. Lần đầu tiên ngay tại Việt Nam, quyền thành lập nghiệp đoàn lao động độc lập và những điều khoản ngăn cấm cưỡng bức lao động và lao động trẻ em. Và nó có những điều khoản bảo vệ môi trường mạnh mẽ nhất và những tiêu chuẩn chống tham nhũng mạnh mẽ nhất trong tất cả các thỏa ước thương mại trong lịch sử. Đó là tương lai mà TPP hứa hẹn cho tất cả chúng ta, bởi vì tất cả chúng ta – Hoa Kỳ, Việt Nam, và những nước ký kết khác – sẽ phải tuân thủ những luật lệ mà chúng ta đã cùng nhau hình thành này. Đó là tương lai mà chúng ta có thể có được. Do đó giờ đây chúng ta phải hoàn tất nó – vì sự thịnh vượng kinh tế của chúng ta và vì an ninh quốc gia của chúng ta.

Điều này đưa tôi đến lãnh vực thứ hai mà chúng ta có thể hợp tác, và đó là bảo đảm an ninh hỗ tương của chúng ta. Với chuyến thăm này, chúng ta đã đồng ý nâng cao hợp tác về an ninh và xây dựng thêm niềm tin giữa hai quân đội. Chúng tôi sẽ tiếp tục cung cấp huấn luyện và thiết bị cho lực lượng Duyên Phòng của các bạn để nâng cao các khả năng hàng hải của Việt Nam. Chúng tôi sẽ đồng hành để chuyển giao viện trợ nhân đạo vào những thời điểm có thảm họa. Với thông báo tôi đã đưa ra hôm qua để dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí quốc phòng, Việt Nam sẽ có sự tiếp cận rộng rãi hơn với thiết bị quân sự mà các bạn cần để bảo đảm an ninh của mình. Và Hoa Kỳ đang chứng tỏ cam kết bình thường hoá hoàn toàn quan hệ với Việt Nam.

Nói rộng ra, thế kỷ thứ 20 đã dạy cho tất cả chúng ta – bao gồm cả Hoa Kỳ và Việt Nam – rằng trật tự quốc tế mà trên đó an ninh hỗ tương của chúng ta tùy thuộc vào, dựa trên những luật lệ và tiêu chuẩn nhất định. Mọi quốc gia đều có chủ quyền, không phân biệt nước lớn hay nước nhỏ, chủ quyền của mỗi quốc gia phải được tôn trọng, và lãnh thổ của mỗi quốc gia không thể bị xâm phạm. Nước lớn không được bắt nạt nước nhỏ. Và mọi tranh chấp phải được giải quyết một cách hoà bình. Và các định chế vùng, như ASEAN và Thượng Đỉnh Đông Á, phải tiếp tục được củng cố. Đó là những gì tôi tin. Đó là những gì mà Hoa Kỳ tin. Đó là loại quan hệ đối tác nước Mỹ cung cấp cho vùng này. Tôi mong sẽ thúc đẩy tinh thần tôn trọng và hoà giải này vào sau này trong năm khi tôi trở thành Tổng Thống Hoa Kỳ đầu tiên đến thăm Lào.

Trong Biển Đông, Hoa Kỳ không phải là một phía dự phần trong các cuộc tranh chấp hiện nay. Nhưng chúng tôi sẽ đứng cùng các đối tác trong việc đề cao những nguyên tắc cốt lõi, như tự do hàng hải và hàng không, và thương mại hợp pháp không bị ngăn trở, và việc giải quyết tranh chấp trong hoà bình, thông qua các phương tiện pháp lý, phù hợp với công pháp quốc tế. Trong khi tiến về phía trước, Hoa Kỳ sẽ tiếp tục bay cao, giương buồm và hoạt động ở bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép, và chúng tôi sẽ ủng hộ quyền của tất cả các nước để làm như vậy.

Ngay cả khi chúng ta hợp tác chặt chẽ hơn nữa trong các lĩnh vực mà tôi vừa mô tả, quan hệ đối tác của chúng ta bao gồm một yếu tố thứ ba – giải quyết các lĩnh vực mà hai chính phủ của chúng ta không đồng ý, kể cả về nhân quyền. Tôi nói điều này không phải để nhắm vào một mình Việt Nam. Không quốc gia nào hoàn hảo. Sau hai thế kỷ, Hoa Kỳ vẫn phải nỗ lực để sống theo những lý tưởng từ khi lập quốc. Chúng tôi vẫn phải đối phó với những thiếu sót của mình – quá nhiều tiền trong nền chính trị, và bất bình đẳng kinh tế gia tăng, thiên vị chủng tộc trong hệ thống tư pháp hình sự, phụ nữ vẫn không được trả lương nhiều bằng nam giới cho cùng một công việc. Chúng tôi vẫn có những vấn đề. Và tôi cam đoan với các bạn là chúng tôi không vô nhiễm trước sự chỉ trích. Tôi nghe chỉ trích mỗi ngày. Nhưng sự xét nét đó, cuộc tranh luận mở đó, việc chạm trán với sự không hoàn hảo của chính mình, và việc cho phép mọi người có quyền nêu ý kiến đã giúp chúng tôi phát triển mạnh mẽ hơn và thịnh vượng hơn và công bằng hơn.

Trước đây tôi từng nói điều này – Hoa Kỳ không tìm cách áp đặt hình thức chính quyền của mình lên Việt Nam. Các quyền mà tôi nói đến tôi tin rằng không phải là những giá trị Mỹ; tôi nghĩ chúng là giá trị phổ quát được ghi vào Tuyên Ngôn Phổ Quát Về Nhân Quyền. Chúng cũng được ghi vào hiến pháp Việt Nam, trong đó nói rằng “mọi công dân có quyền tự do ngôn luận và tự do báo chí, và có quyền tiếp cận thông tin, quyền hội họp, quyền lập hội và quyền biểu tình.” Đó là trong hiếp pháp Việt Nam. (Vỗ tay) Do đó thật vậy, đây là vấn đề về việc tất cả chúng ta, mỗi quốc gia, cố gắng áp dụng nhất quán những nguyên tắc này, bảo đảm rằng chúng ta – những người trong chính phủ – đang làm đúng theo những lý tưởng này.

Trong những năm gần đây, Việt Nam đã đạt được một số tiến bộ. Việt Nam đã cam kết đưa luật lệ phù hợp với hiến pháp mới và với các tiêu chuẩn quốc tế. Theo một số đạo luật được thông qua gần đây, chính phủ sẽ tiết lộ về nhiều hơn về ngân sách và công chúng sẽ có quyền truy cập thêm thông tin. Và, như tôi đã nói, Việt Nam đã cam kết cải cách kinh tế và lao động theo TPP. Vì vậy, tất cả những điều này đều là những bước tích cực. Và rốt cuộc, tương lai của Việt Nam sẽ do người dân Việt Nam quyết định. Mỗi đất nước sẽ vạch ra con đường của riêng mình, và hai quốc gia chúng ta có truyền thống khác nhau và hệ thống chính trị khác nhau và nền văn hóa khác nhau. Nhưng trong tư cách một người bạn của Việt Nam, cho phép tôi chia sẻ quan điểm của tôi – tại sao tôi tin rằng các quốc gia sẽ thành công hơn khi các quyền phổ quát được tôn trọng.

Khi có tự do diễn đạt và tự do ngôn luận, và khi mọi người có thể chia sẻ ý tưởng và truy cập Internet và truyền thông xã hội không hạn chế, điều đó cung cấp nhiên liệu cho sự đổi mới mà các nền kinh tế cần có để phát triển. Đó là nơi những ý tưởng mới nảy ra. Đó là cách một Facebook bắt đầu. Đó là cách mà một số trong những công ty tuyệt vời nhất của chúng tôi bắt đầu – vì một người nào đó đã có một ý tưởng mới. Nó khác biệt. Và họ có thể chia sẻ nó. Khi có tự do báo chí – khi các nhà báo và blogger có thể soi rọi vào bất công hay lạm quyền – điều đó khiến các viên chức có trách nhiệm giải trình và xây dựng niềm tin nơi công chúng rằng hệ thống hiệu quả. Khi các ứng cử viên có thể ra tranh cử và tự do vận động, và các cử tri có thể chọn người lãnh đạo của mình trong những cuộc bầu cử tự do và công bằng, điều đó làm cho đất nước ổn định hơn, bởi vì người dân biết rằng tiếng nói của họ đáng kể và sự thay đổi ôn hòa là khả dĩ. Và nó mang những người mới vào hệ thống.

Khi có tự do tôn giáo, điều này không chỉ cho phép mọi người thể hiện đầy đủ tình yêu thương và lòng từ bi vốn là trọng tâm của tất cả các tôn giáo lớn, mà còn cho phép các nhóm tôn giáo phục vụ cộng đồng của mình thông qua các trường học và bệnh viện, và chăm sóc người nghèo và người dễ bị tổn thương. Và khi có tự do hội họp – khi người dân được tự do thành lập tổ chức trong xã hội dân sự – thì đất nước có thể đối đầu tốt hơn trước những thách thức mà chính quyền đôi khi không thể tự mình giải quyết. Vì vậy quan điểm của tôi là việc duy trì các quyền này không phải là một mối đe dọa cho sự ổn định, mà thật ra củng cố sự ổn định và là nền tảng của tiến bộ.

Tóm lại, chính vì khát vọng có được những quyền này mà mọi người trên toàn thế giới, kể cả Việt Nam, có được nguồn cảm hứng để lật đổ chủ nghĩa thực dân. Và tôi tin rằng việc duy trì các quyền này là biểu hiện đầy đủ nhất của nền độc lập mà rất nhiều quốc gia trân trọng, kể cả tại đây, một quốc gia luôn tuyên bố là “của Dân, do Dân và vì Dân.”

Việt Nam sẽ làm khác Hoa Kỳ. Và mỗi quốc gia trong chúng ta sẽ làm khác với nhiều quốc gia khác trên thế giới. Nhưng, có những nguyên tắc căn bản mà tôi nghĩ tất cả chúng ta đều cố gắng hoàn thiện và cải tiến. Và tôi nói điều này như một người sắp rời nhiệm sở, cho nên giờ đây tôi có lợi ích của gần 8 năm kinh nghiệm để suy ngẫm về cách thức mà hệ thống của chúng tôi hoạt động và tương tác với các đất nước khác trên khắp thế giới trong lúc họ cũng liên tục cố gắng để cải tiến hệ thống của mình.

Cuối cùng, tôi nghĩ rằng quan hệ đối tác của chúng ta có thể đáp ứng được những thách thức toàn cầu mà không một quốc gia nào có thể tự giải quyết một mình. Nếu chúng ta muốn bảo đảm được sức khỏe của người dân chúng ta và vẻ đẹp của hành tinh này, thì sự phát triển buộc phải bền vững. Những kỳ quan thiên nhiên như Vịnh Hạ Long hay Hang Sơn Đoòng phải được bảo tồn cho con cháu chúng ta. Nước biển dâng lên đe dọa các bờ biển và sông ngòi mà rất nhiều người Việt Nam đang tùy thuộc vào. Và vì vậy, như là bạn đồng hành trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, chúng ta cần hoàn thành các cam kết mà chúng ta đã đưa ra tại Paris, chúng ta cần giúp các nông gia và những ngôi làng và những người sống bằng ngư nghiệp thích nghi và mang thêm năng lượng sạch đến những nơi chốn như Châu Thổ Sông Mekong – một vựa lúa của thế giới mà chúng cần để nuôi dưỡng những thế hệ mai sau.

Và chúng ta có thể cứu được biết bao sinh mạng bên ngoài biên giới của mình.  Bằng các giúp đỡ những đất nước khác củng cố hệ thống y tế của họ, chẳng hạn, chúng ta có thể ngăn chặn những vụ bùng phát bệnh trở thành những trận dịch đe dọa tất cả chúng ta. Và trong khi Việt Nam cam kết sâu thêm với Liên Hiệp Quốc về nghĩa vụ gìn giữ hòa bình, Hoa Kỳ hãnh diện vì giúp huấn luyện lực lượng gìn giữ hòa bình của các bạn. Và đó thật là một điều đáng ghi nhận – hai quốc gia chúng ta từng đánh nhau nhưng giờ đây sát cánh giúp đỡ những quốc gia khác cùng đạt được hòa bình. Như thế ngoài quan hệ song phương, mối quan hệ đối tác của chúng ta cũng cho phép chúng ta giúp định hình môi trường quốc tế trong những cách thế tích cực.

Tuy vậy, việc hiện thực hóa hoàn toàn viễn cảnh tôi vừa mô tả hôm nay sẽ không xảy ra qua đêm, và nó cũng không phải là tất yếu. Sẽ có những vấp váp và những bước lùi trên con đường. Sẽ có những lúc xảy ra hiểu lầm. Sẽ cần đến nỗ lực bền bỉ và đối thoại chân thành trong đó cả hai bên đều tiếp tục thay đổi. Nhưng khi xét lại toàn bộ lịch sử và những trở ngại mà chúng ta đã vượt qua, hôm nay đứng trước các bạn tôi rất lạc quan về tương lai chung của chúng ta. Và luôn luôn tôi đặt niềm tin của mình nơi tình bạn và những khát vọng chung của hai dân tộc chúng ta.

Tôi nghĩ đến tất cả những người Mỹ và Việt đã băng qua một đại dương rộng lớn – một số người đang đoàn tụ với gia đình lần đầu tiên sau nhiều thập niên – và những người, như Trịnh Công Sơn đã nói trong ca khúc của mình, nối vòng tay lớn, và đang mở rộng lòng mình và nhìn thấy nhân tính chung của chúng ta trong nhau.

Tôi nghĩ đến tất cả những người Mỹ gốc Việt đã thành công trong mọi lãnh vực – bác sĩ, nhà báo, quan tòa, công bộc. Một người trong số họ, người này sinh ra tại đây, đã viết cho tôi một lá thư nói rằng, nhờ “Ơn Thượng Đế, tôi đã sống được Giấc Mơ Mỹ… Tôi rất tự hào là một người Mỹ nhưng cũng rất tự hào là một người Việt.” Và hôm nay, ông ấy đang ở đây, trở về quê hương nơi ông sinh ra, bởi vì, theo ông nói, hoài bão của ông là nâng cao đời sống của từng người Việt Nam.

Tôi nghĩ đến một thế hệ người Việt mới – rất nhiều người trong các bạn, rất nhiều người trong những người trẻ đang ở đây – những người sẵn sàng tạo dấu ấn của mình trên đời. Và tôi muốn nói với tất cả những người trẻ đang lắng nghe: Tài năng của các bạn, ham muốn của các bạn, những giấc mơ của các bạn – chính là trong những thứ đó, Việt Nam có tất cả những gì đất nước này cần để phồn thịnh. Các bạn nắm trong tay vận mệnh của mình. Đây là thời khắc của các bạn. Và trong khi các bạn theo đuổi tương lai mà các bạn mong muốn, tôi muốn các bạn biết rằng Hoa Kỳ sẽ ở ngay bên cạnh các bạn như một đối tác và một người bạn.

Và nhiều năm sau này, khi có thêm nhiều người Việt và Mỹ hơn nữa cùng nhau học hỏi; cùng nhau sáng tạo và kinh doanh; cùng nhau bảo vệ an ninh của chúng ta; và cùng nhau cổ xúy nhân quyền và bảo vệ hành tinh của chúng ta – tôi hy vọng các bạn sẽ nhớ lại thời điểm này và tìm thấy hy vọng từ viễn cảnh mà tôi gửi gấm hôm nay. Hay là, liệu tôi có thể nói một cách khác – bằng những lời mà các bạn đã biết rõ từ Truyện Kiều – “Rằng trăm năm cũng từ đây. Của tin gọi một chút này làm ghi.”

Cám ơn các bạn. Cám ơn các bạn rất nhiều. Cám ơn, Việt Nam. Cám ơn.

-------------------------------------------------

Trong email của Xuân Hoài gửi cho calathau còn dẫn thêm bản tiếng Anh và 1 bản tiếng Việt in trên báo Lao Động để các cụ tiện so sánh, xin cảm ơn .