Nguyễn Ngọc Hùng (K01) : TẢN MẠN 30/4

Blogger Ngoc Hung (K1)

" 40 năm qua rồi! Để mỗi khi 30/4 đến không còn cảnh “bên thắng cuộc” hân hoan, “bên thua cuộc” buồn tủi, thì chi bằng thôi không nói “giải phóng miền Nam” nữa. Hãy coi 30/4 là “Ngày Thống nhất Đất nước”. Thống nhất là hoài bão chung của tất cả người VN, không kể họ ở “bên” nào. Là người VN thì đều vui mừng vì đất nước thống nhất.
Được thế thì 30/4 là Đại lễ của toàn dân!"

Mõ Làng : Một bài viết thấm đẩm tính nhân văn ....
Cảm ơn tác giả,  không phải K5 nhưng chăm chú theo dõi và đóng góp vào việc LÀNG ) )

1-

Sáng 30/4/1975, tôi làm việc như thường ngày tại cơ quan ở Hà Nội. Nói là như thường ngày, nhưng không khí lúc ấy náo nức lắm. Tin từ chiến trường miền Nam đồn về cho thấy thời khắc lịch sử đã đến nơi!

Hơn 11 giờ trưa, chúng tôi nhận được tin “mật báo” từ ĐSQ Pakistan (khi ấy ở số 9 phố Lê Phụng Hiểu): Ông đại sứ nói với nhân viên người Việt rằng Sài Gòn đã thất thủ rồi. Ông bảo mọi người lên ban công của ĐSQ giăng một dây pháo dài xuống và đốt sau khi xe của ông đã ra khỏi khu nhà. Ý của ông này là “ông ấy không biết việc mọi người đốt pháo”. Đây có lẽ là tiếng pháo đầu tiên ở Hà Nội mừng Sài Gòn giải phóng. Tiếp ngay sau đó là tràng pháo nổ tại cơ quan TTX ở đầu phố Lí Thường Kiệt. Buổi chiều và tối hôm ấy, pháo nổ tưng bừng khắp thủ đô!

2-

Ngày 26/10/1975, tôi cùng một “đoàn quân” được “không vận” từ Gia Lâm vào Nha Trang thực hiện một nhiệm vụ gọi là “Đoàn 26”. Đây là lần đầu tiên tôi được “đi” máy bay, trên chiếc máy bay dân dụng DC10 “chiến lợi phẩm” do Mỹ sản xuất hẳn hoi. Và đây cũng là lần đầu tiên tôi tiếp cận với miền Nam “vừa thoát khỏi ách chiếm đóng của đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai”.

Tôi không được chứng kiến quang cảnh thành thị miền Nam ngày 30/4 để thấy sự khác biệt đến mức nào giữa thực tế với cái “miền Nam” mà chúng tôi vẫn mường tượng “đang rên siết” dưới chế độ Mỹ- Nguỵ”. Nhưng Nha Trang sau nửa năm giải phóng vẫn thật khác so với Hà Nội- “thủ đô của hậu phương lớn XHCN” khi ấy. Chợ Đầm vẫn tràn ngập hàng hoá các loại. Thịt cá ê hề. Không thấy ai phải dùng tem phiếu hay xếp hàng mua bất cứ thứ gì. Dân chúng trang phục rất đa dạng cả về kiều dáng và màu sắc; không đồng phục toàn xã hội như “miền Bắc XHCN”….

 Cơ quan nơi chúng tôi “đóng quân” nằm ngay trên đường ven biển mà đã đổi tên thành “Đường Trần Phú”. Rất hiếm khi tôi ra khỏi cơ quan vào buổi tối. Nhưng chỉ đôi lần như thế, cũng thấy những bóng gái lượn lờ với quang gánh trên vai, le lói ngọn đèn Hoa Kỳ và tiếng rao ẻo lả “dzịt lôổn đi”! Mấy cậu tếu táo rỉ tai nhau: Mấy cô ấy bán trứng vịt lộn để nguỵ trang hành nghề mại dâm đấy. Chúng còn kháo nhau rằng mấy cô gái ấy tưởng bộ đội không biết “chơi”. Nhưng cũng “ham ra phết”, mà “chơi hiền khô à”!

Đợt ấy, tôi được phân công giữ kho “tang vật”, nên không có điều kiện đối mặt với “nguỵ quân nguỵ quyền”. Chỉ nghe anh em kể rằng mấy tay ấy sau khi bị hỏi cung thì kháo nhau (bị ghi âm lén tại phòng giam) rằng nếu gặp mấy tay “Bắc Kỳ” thì may mắn, bởi mấy tay này có học. Còn nếu chẳng may đối diện với cán bộ hỏi cung “ở R xuống” thì “mệt” lắm!

Có lí quá! Những người từ miền Bắc vào sau ngày 30/4 không hề giáp mặt với đạn bom, chết choc. Họ đâu có mối thù cá nhân nào với một “nguỵ quân nguỵ quyền” cụ thể nào đó. Bởi thế, khi làm nhiệm vụ hỏi cung “đối tượng”, họ chủ yếu làm theo “lập trường sách vở”. Họ cũng không thạo tình hình thực tế, biết gì nhiều mà vặn vẹo. Còn những người “ở R”, đều từng giáp mặt với sinh tử. Họ sống sót đến ngày giải phóng sau khi chứng kiến biết bao chết choc tang thương. Nhiều người trong họ có người thân ruột thịt bị “Mỹ- Nguỵ” giết hại, giam cầm, tra tấn… Họ có mối thù trực tiếp với những kẻ thất trận nay đối mặt với họ trong… trại giam.

Đúng là thân phận con người!

3-

Năm 2007. Tôi có dịp thăm gia đình con gái đang định cư tại Orange County- California. Một chú “em Việt Kiều” qúy‎ mến tôi có nhã í mời tôi cùng đến thăm một người mà chú này cho là “thú vị”. Đó là một ông già đã quá “thất thập cổ lai hi” nhưng còn quắc thước, vẫn tự lái xe chạy trên Free Way như thường. Ông hiện là một thành viên của tổ chức Phật giáo người Việt định cư ở Mỹ. Câu chuyện giữa tôi với “người từng ở bên kia chiến tuyến” không hiểu sao cứ ngày một dễ chịu và gần gũi hơn. Ông này không dấu diếm thổ lộ rằng “chưa thấy một cán bộ cộng sản nào ăn nói dễ nghe” như tôi. Vài lần gặp sau này nữa, Ông thổ lộ cuộc đời mình:

Dân Bắc Kỳ. Lính của quân đội Bảo Đại thời Pháp, “tập kết” vào miền Nam sau Hiệp định Geneve 1954. Khi Quân Giải phóng đánh Buôn Ma Thuột (ngày 10/3/1975), ông là đại tá tham mưu trưởng sư đoàn 23 VNCH. Chính ông đã thị sát chiến trường vào ngày ấy từ trên máy bay lên thẳng, thấy rõ “chúng tôi thua tan tác”!

Sau đó, ông tự nguyện “tập trung cải tạo” mà theo tuyên bố ban đầu là thời hạn 3 năm. Nhưng rồi cái thời hạn ấy kéo dài đúng 10 năm không hề có bản án! Ông bị giam tại một trại ở Hà Giang. Hết 3 năm đầu mà không được tha, ông hận lắm! Nhưng rồi ông nhận được thư của gia đình gửi vào trại nói là vợ con ông đã vươt biên an toàn và định cư tại Mỹ. Gia đình cũng gửi vào cho ông những quyển sách của đạo Phật. An tâm về vợ con, lại được tiếp thu triết lí nhà Phật, Ông tự đổi mình thành một người khác hoàn toàn. Ông nhận thức rằng “thời” của ông đã hết. Nay đến “thời” của họ rồi! Thế là ông an phận, chấp nhận đến lượt ông trong “kiếp luân hồi”! Cũng từ đó, ông không chống đối nhà tù nữa. Ông sống hiền hoà. Không bị phiền hà gì như khi còn “thù hận chất chồng”. Rồi đến ngày ông được ra tù. Và được xuất cảnh theo diện “HO” và đoàn tụ gia đình bên Mỹ…

Trong câu chuyện, ông cũng nói đến hoàn cảnh trong tù “khốn nạn lắm”. Nhưng khi tôi hỏi: So với nhà tù mà các ông giam cầm cộng sản thì chỗ nào “khốn nạn” hơn? Ông không đắn đo công nhận: Cộng sản bị tù khốn nạn hơn nhiều! Rồi ông phân bua: Nhưng đó là chiến tranh mà. Còn hoà bình rồi, mà “cải tạo” 10 năm thì quá đáng! Ông kể sau khi đã “an phận” trong tù, ông thấy “mấy tay cai ngục” (công an quản giáo) cũng chẳng khá hơn tù nhân. Cũng sống trong lán trại tre nứa tuyềnh toàng. Cũng ăn bo bo với đậu phộng rang muối, chẳng có thịt cá gì cả…

Tôi ngẫm nghĩ về thân phận con người…

4-

Nói chung, con người ta đều được “định hình” trong hoàn cảnh sống. Sống trong hoàn cảnh nào thì theo hoàn cảnh ấy. Tôi sinh ra và lớn lên ở “miền Bắc XHCN” thì đi theo cộng sản là lẽ thường tình. Những người khác sinh ra và lớn lên “dưới chế độ Mỹ- Nguỵ” thì đi lính nguỵ, làm công chức “tay sai đế quốc Mỹ” cũng là lẽ tự nhiên. Số người tự nguyện không chấp nhận hoàn cảnh, thậm chí kiên quyết chống lại môi trường xã hội mà họ đang sống, không nhiều. Nếu tôi hoàn toàn sống trong hoàn cảnh của ông “sĩ quan nguỵ” này, có khi tôi làm “to” hơn cái chức đại tá tham mưu trưởng sư đoàn ấy chứ! Còn nếu ông ta sống ở miền Bắc, biết đâu ông ấy chả trở thành “anh hùng chống Mỹ cứu nước”!

Ông “bạn già” rất “chịu” tâm sự này của tôi.

Một số người Việt lưu vong bên Mỹ thường biểu lộ lòng căm thù của họ đối với “chế độ cộng sản”. Có người khi gặp tôi liền chặn trước: “Ông đừng đến đây tuyên truyền cộng sản”! Tôi rất ôn tồn và chân thành nói với họ: Các ông sống ở Mỹ mấy chục năm rồi. Tôi nghĩ các ông là công dân của một đất nước hàng đầu thế giới về tôn trọng tự do chính kiến, tự do ngôn luận. Nước Mỹ có cấm cộng sản đâu. Vậy sao các ông cứ đòi cấm “tuyên truyền cộng sản”. Lẽ ra, ai muốn tuyên truyền cứ để họ tuyên truyền. Người khác có nghe hay không cũng là quyền tự do. Không cấm người nói và cũng không buộc người khác phải nghe mới là tự do chứ.

Họ cũng thường “chửi” cộng sản là tham nhũng, đàn áp v.v… Tôi trao đổi với họ: Tham nhũng hay đàn áp không phải chỉ có riêng cộng sản. Chế độ VNCH trước đây có tham nhũng không? Có đàn áp không? Hiện nay, còn rất nhiều chế độ cầm quyền trên thế giới này tham nhũng và đàn áp; trong khi chỉ còn vài nước “cộng sản” như VN. Ghét tham nhũng thì cứ lên án; không việc gì phải gắn cái “cộng sản” vào đấy.

Nói thế thôi, chứ tôi cũng hiểu được thái độ “căm thù cộng sản” của một số người này. Khách quan mà nói, nếu không có “giải phóng miền nam” thì họ và gia đình họ không mất tất cả. Cái câu “Nam kỳ khởi nghĩa tiêu Công Lí”, “Đồng Khởi vùng lên mất Tự Do” không phải là vô cớ. Cứ đặt mình vào họ mà xem. Trước 30/4/1975, chả biết “tay sai” hay “cơm thừa sữa cặn” ở đâu, nhưng “nguỵ quân, nguỵ quyền” đều có cuộc sống sung túc. Con cái, gia đình họ đều ổn định, no đủ. Vậy mà cách mạng về, họ thất nghiệp đồng loạt. Tài sản bị mất hết theo nghĩa đen bằng những chính sách nghe rất “êm tai” của chế độ mới. Thế rồi, hàng loạt bị đi cải tạo mà thực chất là đi tù nhiều năm liên tục. Vợ con họ không có nguồn sống hằng ngày. Con cái học hành bị phân biệt đối xử vì lí lịch “dính đến chế độ cũ”. Họ phải bán hết đồ đạc, cho đến cả chén bát lấy tiền tiêu qua ngày. Thế rồi không thể trụ được dài theo năm tháng, họ đành liều mình lao ra biển “vượt biên trái phép” mà khi ấy, nếu bị bắt lại thì mang trọng tội “phản quốc”, nếu không thì cũng có thể chết chìm ngoài đại dương hoặc trở thành nạn nhân cho cướp biển… Những người rơi vào hoàn cảnh như thế mà bảo họ không oán “cách mạng” thì ngược đời!

Nhưng dù sao thì cũng đã bốn mươi năm trôi qua. Nhiều người từng ở đôi bên chiến tuyến đã đi về cõi vĩnh hằng. Những người còn lại đa phần đã già yếu hoặc hưu trí rồi. Kí ức xưa cũng đã mờ phai hoặc chí ít cũng không còn ám ảnh như ác mộng thường nhật nữa. Rất nhiều người vốn “căm thù chế độ” đã về thăm quê hương. Họ tận mắt thấy sự đổi thay trong nước, cả cảnh quan, cuộc sống và tình người với nhau.

Tôi còn nhớ hồi Tết nguyên đán năm 2006. Có một cuộc biểu tình để gợi lại “hận thù Mậu Thân” (1968) được tổ chức ở Phước Lộc Thọ. Một người “anh em” rủ tôi đi coi. Cuộc biểu tình dự định bắt đầu lúc 8 giờ sáng, với khoảng 4.000 người “được mời” tham gia. Nhưng mãi đến 10 giờ hơn mới bắt đầu được. Và số người cũng chỉ khoảng hai trăm! Người “anh em” nói những năm trước vẫn đông lắm. Có đủ “đoàn ngũ” các sắc lính “quân lực VNCH”. Năm nay “nhạt” rồi!

Thế đấy. Hận thù làm gì nữa! Nói cho cùng, cũng người Việt Nam “tỷ thí” lẫn nhau.

5-

30 tháng 4 đúng là ngày chiến thắng của phe cộng sản. Về mặt hình thức, phe cộng sản bây giờ là đại diện cho nước VN. Nhưng như thế không có nghiã toàn dân VN đều là cộng sản. Không phải toàn dân VN đều “hân hoan chào mừng” mỗi khi ngày 30/4 hằng năm. Đến dịp này, chính quyền lo tổ chức rình rang. Nhiều người thuộc “bên thắng cuộc” cũng hoan hỉ mỗi khi ngày này đến. Nhưng không ít người “thắng cuộc” cảm thấy bùi ngùi mỗi dịp 30/4. Họ là những người may mắn sống sót trong khi muôn vàn đồng đội của họ đã ngã xuống. Những kí ức đau thương, tang tóc của thời chiến lại hiện về. Rồi cũng không ít người từng tham gia vào các hành động giết chóc mà bây giờ họ cảm thấy ghê rợn, thậm chí là tội lỗi… Hội chứng chiến tranh không phải chỉ đè nặng lên tâm trí “bên thua cuộc” đâu!

Rồi những hoạt động nghĩa tình tri ân thương binh- liệt sĩ bên cách mạng lại làm chạnh lòng thân nhân của các tử sĩ “bên thua cuộc”. Thời thế đẩy con em họ về “phía bên kia”, để rồi bỏ mạng ngoài chiến trường. Nay chẳng những không hề có một ân huệ nào do chế độ mới ban cho, mà còn mang tiếng “nguỵ quân nguỵ quyền” cho đến đời con đời cháu hay sao?

40 năm qua rồi! Để mỗi khi 30/4 đến không còn cảnh “bên thắng cuộc” hân hoan, “bên thua cuộc” buồn tủi, thì chi bằng thôi không nói “giải phóng miền Nam” nữa. Hãy coi 30/4 là “Ngày Thống nhất Đất nước”. Thống nhất là hoài bão chung của tất cả người VN, không kể họ ở “bên” nào. Là người VN thì đều vui mừng vì đất nước thống nhất.

Được thế thì 30/4 là Đại lễ của toàn dân!

                                                                                                       Tp/HCM 26/4/2015

                                                                                                  NGUYỄN NGỌC HÙNG