Philippines sẵn lòng 'chia sẻ tài nguyên'?

BBC Việt ngữ 8/7/2016

Ngoại trưởng Perfecto Yasay 

Ngay cả khi được Tòa Trọng tài quốc tế xử thắng ngày 12/7 tới, Philippines vẫn sẵn lòng 'chia sẻ tài nguyên thiên nhiên' ở Biển Đông với Trung Quốc.

Đó là phát biểu của tân Ngoại trưởng Philippines Perfecto Yasay, nói trong một cuộc phỏng vấn hôm thứ Sáu 8/7 với hãng tin Pháp AFP.
Manila đang kiện một số yêu sách chủ quyền, trong đó có đường chín đoạn (đường lưỡi bò) của Bắc Kinh lên Tòa Trọng tài Thường trực ở La Haye.
Ông Yasay nói chính phủ của Tổng thống Rodrigo Duterte hy vọng nhanh chóng bắt đầu đàm phán trực tiếp với Trung Quốc sau khi tòa ra phán quyết nhằm đi tới thỏa thuận về khai thác chung tài nguyên khí gas cũng như ngư trường trong vùng kinh tế đặc quyền của Philippines.
Ông nói trong cuộc phỏng vấn với AFP: "Chúng ta thậm chí có thể đặt mục tiêu bàn để làm sao chúng ta có thể cùng khai thác lãnh thổ [biển] này: chúng ta có thể sử dụng và thu lợi từ các tài nguyên trong vùng đặc quyền kinh tế mà có chồng lấn chủ quyền".
Ông không nói rõ các chủ quyền chồng lấn này là từ những nước nào.
Đường yêu sách chín đoạn của Trung Quốc chiếm 80% Biển Đông, tới tận gần sát bờ biển Philippines, Việt Nam và một số quốc gia Đông Nam Á khác.
Theo Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982, các quốc gia đều có vùng kinh tế đặc quyền (EEZ) 200 hải lý trên biển và được quyền khai thác tài nguyên trong khu vực đó. Bãi cạn Scarborough mà Philippines phản đối Trung Quốc kiểm soát và lăm le xây cất nằm trong EEZ của Philippines.

Khai thác chung?

Ngoại trưởng Yasay nói ngay cả trong trường hợp Tòa trọng tài xử cho Philippines thắng, (tức phán quyết rằng bãi cạn Scarborough không phải đảo, không có EEZ riêng và do đó vẫn thuộc EEZ của Philippines) thì Manila vẫn có thể cân nhắc cho các nước khác cùng khai thác.
Ông nói: "Theo tôi hiểu thì trong lịch sử lâu nay, [vùng biển xung quanh] bãi Scarborough là ngư trường truyền thống không chỉ của người Philippines mà cả người Việt Nam và Trung Quốc. Chúng ta có thể tiếp tục như vậy".
"Nguồn tài nguyên này do Thượng đế cho tất cả và mỗi chúng ta cùng thụ hưởng. Chúng ta có thể cùng nhau khai thác chung nguồn lợi biển tự nhiên trong khu vực."
Ngoài ra Ngoại trưởng Yasay cũng nói Philippines sẽ cân nhắc cùng khai thác nguồn khí tự nhiên tại Reed Bank (tiếng Việt là Bãi Cỏ Rong), cũng là vùng biển thuộc EEZ của nước này.
Trung Quốc đã từng phản đối Philippines tìm kiếm gas tại Bãi Cỏ Rong.
Ông Yasay cho rằng cùng khai thác Bãi Cỏ Rong "là vì lợi ích quốc gia" của Philippines và "đây sẽ là một bước tiến lớn nếu như tất cả chúng ta cùng thống nhất làm dựa trên cơ sở đó".
Tuy nhiên ông cũng nói Philippines sẽ không nhượng bộ bất cứ chủ quyền nào, và vấn đề chủ quyền sẽ còn lâu mới giải quyết được.

Mềm mỏng

                            Bãi cạn Scarborough đã bị Trung Quốc kiểm soát từ 6/2012

Perfecto Yasay kế nhiệm Ngoại trưởng kỳ cựu Albert del Rosario, người dưới thời Tổng thống Benigno Aquino đã chủ trì vụ kiện yêu sách của Trung Quốc ra tòa trọng tài La Haye.
Tân Tổng thống Rodrigo Duterte, mới nhậm chức hôm 30/6, chủ trương chính sách mềm mỏng với Trung Quốc hơn người tiền nhiệm.
Ông Aquino bác bỏ đối thoại trực tiếp về chủ quyền biển với Trung Quốc và từng so sánh hành động của Trung Quốc tại Biển Đông (Philippines gọi là Biển Tây Philippines) với hành động của Đức Quốc xã ở châu Âu trước Thế chiến II.
Ngoại trưởng Yasay hôm thứ Sáu nói Tổng thống Duterte muốn phát triển quan hệ tốt đẹp với Trung Quốc.
Ông cũng nói Trung Quốc và Philippines đã nhất trí không đưa ra "phát biểu khiêu khích" nào sau khi tòa ra phán quyết.
Ông Yasay nói sau khi nhận được phán quyết, Philippines sẽ nghiên cứu kỹ, thảo luận với các đồng minh, rồi tìm cách mở đàm phán với Trung Quốc "càng sớm càng tốt"
Đồng minh chính của Philippines, Hoa Kỳ, đã kêu gọi các bên tuân thủ phán quyết của Tòa Trọng tài Thường trực.